Czy rolnictwo UE ma przed sobą zrównoważoną przyszłość?
Wraz z przyrostem populacji na świecie, której liczba ma przekroczyć w roku 2050 dziewięć miliardów, wzrośnie również zapotrzebowanie na żywność. Kraje BRICS (Brazylia, Chiny, Indie, Republika Południowej Afryki i Rosja) rozwijają się w szybkim tempie, a ich ludność domaga się coraz wyższej jakości żywności, zwłaszcza mięsa. W jaki sposób rolnictwo europejskie może sprostać temu wyzwaniu w przyszłości, tak aby nie wyrządzać szkód w środowisku? Jaki wpływ ma wspólna polityka rolna (WPR) Unii Europejskiej na zrównoważenie? Jaki wkład mogą w to wszystko wnieść badania naukowe? Wszystkie te pytania pojawiły się na niedawnej konferencji pt. „Czy rolnictwo UE ma przed sobą zrównoważoną przyszłość?” (Sustainable future for EU farming?), której organizatorami w Brukseli byli: Europejskie Biuro Ochrony Środowiska (EEB), BirdLife International i Duńska Rada Ekologiczna. Reforma WPR Zabierając głos na konferencji, komisarz ds. rolnictwa Phil Hogan zwrócił uwagę na nowe, bardziej ekologiczne elementy wspólnej polityki rolnej (WPR), takie jak płatność z tytułu praktyk rolniczych korzystnych dla klimatu i środowiska, które stanowią obecnie 30% płatności bezpośrednich, prosta i ukierunkowana zasada wzajemnej zgodności oraz bardziej ekologiczny program rozwoju obszarów wiejskich. Jednak, jak przyznał, przedstawiciele ruchu ochrony środowiska skrytykowali zreformowaną WPR. Jeremy Wates z EEB, na przykład, przestrzegał przed erozją zasobów krajowych na dużą skalę, a Ariel Brunner z BirdLife International ubolewał na tym, że w Europie ginie bioróżnorodność i wskazał na dramatyczną utratę bioróżnorodności obszarów trawiastych, o czym donosi niedawny raport SOER 2015 (stan i prognozy) Europejskiej Agencji Środowiska (EEA). Komisarz podkreślił, że jednym z priorytetów WPR jest poprawa zrównoważenia sektora rolnictwa, dodając że dla niego zrównoważenie gospodarcze i środowiskowe to dwie strony tej samej monety. Badania naukowe nad żywnością i rolnictwem Społeczność naukowa już podjęła wiele ważnych przedsięwzięć, a komisarz Hogan zaznaczył, że dwa duże zaproszenia dotyczące regionu Morza Śródziemnego na lata 2016-2017 w ramach programu „Horyzont 2020” dotyczyć będą żywności i wody. Tymczasem Olivier Mora, pracujący nad studium prognostycznym „Agrimonde foresight study” zaprezentował wyniki badań przeprowadzonych przez zespół z CIRAD i INRA we Francji nad zrównoważonym rolnictwem. Zespół opracował stałe narzędzie prognostyczne za pośrednictwem platformy, która umożliwia konstruowanie i analizowanie scenariuszy związanych z globalnymi systemami żywności i rolnictwa aż do roku 2050 oraz dyskusję nad nimi. Dwa wypracowane scenariusze to „Agrimonde 1” oraz „Agrimonde GO”. W ramach „Agrimonde 1” mają być stosowane zasady zrównoważonego rozwoju. Ten scenariusz zakłada ekologiczną intensyfikację produkcji i zredukowanie aktualnych nierówności w konsumpcji: zmniejszając niedożywienie w niektórych regionach przy jednoczesnej redukcji marnotrawstwa i nadmiernego spożycia żywności w innych. Drugi scenariusz – „Agrimonde GO” – charakteryzuje się przede wszystkim znaczącym wzrostem kaloryczności zbiorów z hektara przeznaczonego po uprawę oraz nieuregulowanym handlem światowym. Opiera się także na założeniu, że problemy środowiskowe nie są uprzedzane ze względu na panujące przekonanie, że zawsze będzie można się z nimi uporać, kiedy już staną się zbyt dokuczliwe. Co mówią nam wyniki badań naukowych o zdolności planety do wyżywienia 9 mld ludzi do roku 2050? Zdaniem Oliviera Mory to zależy od tego, co mamy na talerzu, zwłaszcza od udziału produktów zwierzęcych i sposobu ochrony bioróżnorodności w przyszłości. W ramach kontynuacji prac nad Agrimonde, Mora wraz zespołem z CIRAD rozpoczyna właśnie nowe prace badawcze nad zmianą użytkowania gruntów i brakiem bezpieczeństwa żywnościowego, które obejmą wpływ zmiany klimatu, zmianę diety i marnotrawstwo, przychody gospodarstw domowych i dynamikę gospodarstw rolnych. Zagadnienia te podejmowane są również w ramach programu „Horyzont 2020”, a mianowicie bezpieczeństwo i ochrona żywności oraz pasz, konkurencyjność europejskiego przemysłu rolno-spożywczego oraz zrównoważenie produkcji, przetwarzania i spożycia żywności.
Kraje
Belgia