Zwiększenie bezpieczeństwa osi pociągów dzięki zaawansowanej technice
Europejska infrastruktura kolejowa do przewozów pasażerskich i towarowych wciąż się rozwija, co wymaga zwiększania niezawodności i bezpieczeństwa taboru kolejowego i sprzętu do jego obsługi. Szczególnie osie pociągów są narażone na narastające wraz z przebiegiem uszkodzenia związane z ciągłym powstawaniem pęknięć i korozją. Finansowany ze środków UE projekt WOLAXIM ("Whole life rail axle assessment and improvement") zajął się zwiększaniem wydajności osi poprzez wydłużanie ich żywotności i ulepszanie technik inspekcji. W ramach projektu opracowano trzy obiecujące metody wykrywania pęknięć i oceny stopnia korozji. Pierwsza metoda przewiduje używanie przenośnego mikroskopu w połączeniu z odpowiednim oprogramowaniem w celu skuteczniejszego lokalizowania korozji i trafniejszego podejmowania decyzji na temat wycofania osi z eksploatacji. Druga metoda umożliwia skrócenie czasu nocnej inspekcji pustych osi pociągów dużej prędkości z 20 do 5 minut, natomiast trzecia metoda służy do sprawdzania wytrzymałości osi podczas przejazdu wagonów przez stację. Zaprojektowano i przetestowano przyrząd wykrywający pęknięcia o grubości 2–3 mm w osiach pociągów przejeżdżających przez stacje inspekcyjne z prędkością 5–10 km/h. Zbudowano też przyrząd do oceny uszkodzeń korozyjnych, w tym oceny ryzyka powstawania pęknięć zmęczeniowych na powierzchni 10 cm2 na podstawie 10-sekundowej analizy. Trzeci z wykonanych przyrządów służy do inspekcji pustych osi z użyciem sondy nieobrotowej i umożliwia wykrywanie pęknięć o głębokości do 3 mm podczas 5-minutowego badania. Zespół stworzył też oprogramowanie ułatwiające ustalanie częstotliwości inspekcji monitorujących rozwój pęknięć spowodowanych zmęczeniem korozyjnym, stanowiące kolejne narzędzie analityczne do szacowania żywotności osi. Wyniki projektu mogą znacznie poprawić bezpieczeństwo i wydajność przewozów kolejowych — środka transportu czynnie propagowanego przez Komisję Europejską jako najbardziej ekologiczny. Znaczenie prowadzonych prac jest tym większe, że obecnie eksploatowanych jest około 250 000 wagonów pasażerskich i przeszło 1,2 mln wagonów towarowych, co łącznie daje około 3,5 mln osi. Osiągnięcia projektu będą szczególnie pomocne dla małych i średnich przedsiębiorstw z sektora, którym wykorzystanie wypracowanych wyników pomoże w lepszym obsługiwaniu tego ogromnego rynku. Przełoży się to na korzyści nie tylko dla sektora transportu, ale i dla całej gospodarki, jednocześnie umacniając pozycję kolei jako bezpieczniejszego, bardziej ekologicznego i bardziej oszczędnego środka transportu.
