Wiadomości ERBN – Projektowanie wsteczne sklepień późno-gotyckich
By znaleźć odpowiedź na powyższe pytania dr David Wendland z Uniwersytetu Technicznego w Dreźnie korzysta z grantu na rozpoczęcie badań naukowych, zapewnionego przez Europejską Radę ds. Badań Naukowych, pragnąc rzucić nieco światła na niezbadane aspekty średniowiecznego "społeczeństwa wiedzy". "Nasze badania dotyczą przede wszystkim języka geometrii", tłumaczy dr Wendland. "Im bogatszy język, tym bardziej złożone struktury można budować. Nawet obecnie stworzenie konkretnego kształtu wymaga uprzedniego opisania go. W okresie późnego Gotyku, około roku 1 500 n.e. w architekturze wiele się działo - zwiększyła się zarówno innowacyjność, jak i złożoność projektów - jednak niewiele wiemy o języku technicznym, którym posługiwali się ci późno-gotyccy budowniczy, o możliwościach, jakie posiadali, a także o tym, w jakim stopniu posiadana przez nich wiedza i zdolność jej przekazywania stwarzała możliwości oraz ograniczenia w zakresie realizacji projektów". Praca wstecz Jak do tej pory historycy bazowali na kilku oryginalnych źródłach, które udało się zachować. "Przetrwało kilka rysunków i tekstów z dziedziny geometrii, jednak większość uległa zniszczeniu", twierdzi dr Wendland. "Przykładowo, posiadamy fragment tekstu pochodzący z niemieckiego regionu Palatynatu, a także dłuższe teksty z rejonu Segowia w Hiszpanii, które obecnie poddajemy dogłębnej analizie. Są to ważne źródła, jednak nie są wystarczające, w związku z czym obraliśmy innowacyjne podejście, zwane inżynierią odwrotną". Rozpoczynając od zbadania gotyckich budowli, dr Wendland odtwarza, na podstawie analizy budynku, proces jego powstawania, stosując oprogramowanie z dziedziny inżynierii wstecznej, stworzone dla branży motoryzacyjnej. "Pierwszym etapem tworzenia samochodu jest projekt, szczegółowo opisujący zewnętrzny kształt nowego modelu pojazdu oraz zagospodarowanie przestrzeni w jego wnętrzu. Powyższy projekt jest następnie przekazywany inżynierom, których obowiązkiem jest odpowiednie dostosowanie podzespołów oraz określenie sposobu produkcji. Zadania te realizowane są w oparciu o inżynierię odwrotną", tłumaczy Wendland. "Historycy sztuki zwykle mają do czynienia z gotowymi dziełami, nie znając procesu ich tworzenia, dlatego dla nas jest to nowe podejście". Dawna i obecna wiedza Zbadanie sposobów projektowania i tworzenia powyższych konstrukcji pozwoli zrozumieć mechanizmy przekazywania wiedzy budowlanej, nie tylko w kontekście pojedynczych, średniowiecznych, placów budowy, ale także w skali ogólnoeuropejskiej wymiany wiedzy pomiędzy architektami i budowniczymi. Podobieństwa łączące niemieckie i hiszpańskie realizacje dowodzą, że miała miejsce wymiana informacji, natomiast lepsze zbadanie mechanizmów transferu wiedzy oraz ich powiązań z lokalnymi uwarunkowaniami w zakresie dostępności materiałów budowlanych pozwoli zrozumieć ówczesne praktyki zawodowe i społeczne. Badania dr Wenlanda mają także bardziej współczesne zastosowanie, w kontekście ochrony i konserwacji gotyckich budowli. "Współcześni konserwatorzy korzystają często z 19-to wiecznych podręczników "odnawiania budowli gotyckich" lub, jeśli jest to niezbędne, ze współczesnych metod budowlanych. Żadne z tych rozwiązań nie gwarantuje zachowania oryginalnych materiałów i struktur, gdyż fasady są często restaurowane w oparciu o nowoczesne rozwiązania. Lepsze zrozumienie tradycyjnych technologii pozwoli lepiej chronić powyższe budowle oraz związane z nimi dziedzictwo kulturowe, z myślą o przyszłych pokoleniach oraz o duchu średniowiecznych budowniczych. Szczegółowe informacje o projekcie: - Kierownik naukowy: Dr Inż. David Wendland - Siedziba projektu: Uniwersytet Techniczny w Dreźnie, Niemcy - Projekt: Zasady projektowania późno-gotyckich sklepień - nowe podejście, bazujące na badaniach terenowych, odwrotnej inżynierii geometrycznej oraz ponownej interpretacji źródeł ('Design principles in Late-Gothic vault construction – a new approach based on surveys, reverse geometric engineering and a reinterpretation of the sources' - Regothicvaultdesign)% Grant początowy 2011 - Wsparcie ERC: 1,1 milionów euro - Czas trwania projektu: pięć lat Ostatnie publikacje - Wendland, D. "Rodrigo Gil de Hontañóns Handbuch zum spätgotischen Kirchenbau". In Kirche als Baustelle: GroBe Sakralbauten des Mittelalters, edytowane przez B. Klein K. Schröck oraz S. Bürger. Köln: Böhlau, 2012 (w druku). - Wendland, D. "Badania nad sklepieniami: prace analityczne i eksperymentalne w dziedzinie technologii konstrukcji sklepień późno-gotyckich" ('Research on 'Cell Vaults': Analytic and Experimental Studies on the Technology of Late Gothic Vault Construction'). W sprawozdaniu z 8 Międzynarodowej Konferencji na temat Analizy Strukturalnej Budowli Historycznych ('International Conference on Structural Analysis of Historical Constructions'), Wrocław 2012. - Wendland, D. "Łuki i spirale - koncepcje geometryczne w krzywoliniowych sklepieniach żebrowych w zamku Albrechtsburg w Meissen oraz niektóre rozważania nad budową późno-gotyckich sklepień o podwójnie zakrzywionych żebrach" ('Arches and Spirals - The Geometrical Concept of the Curvilinear Rib Vault in the Albrechtsburg at Meissen and Some Considerations on the Construction of Late-Gothic Vaults with Double-Curved Ribs'). Podstawy historii budownictwa: kultura,technologia i społeczeństwo ('In Nuts & Bolts of Construction History: Culture, Technology and Society'), wydane przez R. Carvais et al., 351-357. Paryż: Picard, 2012. - Wendland, D. "Form, Konstruktions- und Entwurfsprinzipien von spätgotischen Zellengewölben – „reverse engineering" und experimentelle Archäologie". Koldewey-Gesellschaft, Bericht über die 46. Tagung für Ausgrabungswissenschaft und Bauforschung Konstanz 2010, wydane przez K. Tragbar, 255-266. Drezno: Thelem, 2012. - Wendland, D. Lassaulx und der Gewölbebau mit selbsttragenden Mauerschichten. Neumittelalterliche Architektur um 1825-1848. Petersberg: Imhof, 2008. Więcej informacji - Informacje o projekcie w baize danych CORDIS - Film na temat rekonstrukcji sklepień gotyckich (w języku niemieckim)– strona internetowa projektu PBL-PMES, prowadzona przez prof. Zilitinkevicha