Akumulacja gwiezdnego "materiału" w powstawaniu galaktyk
Spoglądając na nocne niebo, można pomyśleć, że gwiazdy i ich formacje są tam od zawsze i na zawsze tam pozostaną. Prawda jest jednak taka, że wszechświat nieustannie się zmienia, choć następuje to powoli z perspektywy obserwacyjnej, gwiazdy rodzą się i umierają, a galaktyki ewoluują. Jednym ze zjawisk, które wydaje się być zaangażowane w rozwój galaktyk, jest akrecja. Akrecja to przyciąganie i akumulacja gazu i pyłu na zwartych obiektach, takich jak gwiazdy i planety, wskutek sił grawitacyjnych wynikających z ich dużych mas. Towarzyszą jej różne formy wysokoenergetycznych wybuchów dżetów obserwowanych jako wzrost jasności obiektu. Wiele galaktyk posiada w centrum supermasywne akreujące czarne dziury zwane aktywnymi jądrami galaktyk (AGN). Akrecja wokół czarnej dziury lub gwiazdy neutronowej wytwarza kwazary w odległych galaktykach, jak również rozbłyski gamma o bardzo wysokiej energii oraz rentgenowskie układy podwójne bądź rozbłyski (XRB). Astronomowie zaobserwowali tzw. relacje skali między wzrostem AGN a wzrostem samych galaktyk. Bardziej masywne galaktyki posiadają masywniejsze czarne dziury. Europejscy naukowcy starali się rozszerzyć poprzednie prace nad odkrytymi relacjami skali między XRB a AGN w celu stworzenia jednolitego modelu wszystkich źródeł akreujących oraz zbadania zjawisk regulujących wzrost galaktyk. Zespół przystąpił do realizacji swoich celów dzięki funduszom przeznaczonym na realizację projektu "Wykorzystywanie powiązań od podwójnych układów rentgenowskich do aktywnych jąder galaktyk" (XRBGAL). Badacze bezpośrednio wykryli nieefektywne przepływy w XRB i byli w stanie wyjaśnić doświadczalnie dominujące teorie bazowe. Wykazali również liczne podobieństwa obserwacyjne, uznawane wcześniej za nieistniejące, między akreującymi białymi karłami (WD) – inną klasą gwiazd – a XRB. Wreszcie, wykorzystując opracowane relacje skali, zespół obliczył limity masy czarnej dziury w centrum gromady kulistej NGC 6338. Zrozumienie gwiezdnych i innych galaktycznych wydarzeń poprzez eksperymentowanie i modelowanie numeryczne zapewnia wgląd w pochodzenie i ewolucję galaktyk. Projekt XRBGAL wniósł istotne wyniki obserwacyjne i matematyczne niezbędne dla zrozumienia tych zjawisk.
