Astronomia patrzy w przyszłość
Celem projektu OPTICON (Optical infrared coordination network for astronomy) było określenie problemów dotyczących astronomii optycznej i podczerwonej w Europie. Głównym założenie było zidentyfikowanie możliwych obszarów współpracy oraz podjęcie stosowanych działań w tym kierunku. W ramach projektu OPTICON przygotowano ramy wspólnych działań mających poprawić jakość europejskiej infrastruktury służącej do prowadzenia zarówno nocnych, jak i dziennych obserwacji astronomicznych. Projekt był elementem działań siódmego programu ramowego (7PR) na rzecz rozwoju infrastruktury i uczestniczyły w nim liczne europejskie obserwatoria astronomiczne, centra danych i laboratoria. Badania poświęcone były budowie laserów, szybkich i czułych detektorów oraz adaptacyjnych instrumentów optycznych. Badano nową aparaturę, które umożliwi astronomom uzyskanie maksymalnej rozdzielczości kątowej. Jednym głównych założeń projektu OPTICON było przygotowanie gruntu pod przyszłą budowę Ekstremalnie Wielkiego Teleskopu Europejskiego (E-ELT), o mocy stokrotnie większej od istniejących instrumentów. Jednocześnie, działania networkingowe prowadzone w projekcie OPTICON pozwoliły na zbudowanie możliwie najszerszej społeczności na rzecz budowy teleskopów nowej generacji. Program międzynarodowego dostępu umożliwił otwieracie przed badaczami ważnych europejskich teleskopów, a także światowej klasy placówek na Wyspach Kanaryjskich. Zorganizowano szkolenia zarówno dla wykwalifikowanych użytkowników, jak i dla świeżo upieczonych astronomów, w tym w szczególności naukowców z Europy Środkowej. Wielonarodowy zespół ekspertów stworzył nowoczesne środowisko techniczne, promujące rozwój umiejętności oraz doskonałość w zakresie badań. Projekt OPTICON przyczynił się także do powstania strategicznego polanu na rzecz europejskich infrastruktur astronomicznych przyszłości. Kolejnym krokiem będą prace wdrożeniowe, na potrzeby których realizacja projektu została przedłużona za aprobatą KE do roku 2016.
Słowa kluczowe
Astronomia, optyczne, teleskopy na podczerwień, obserwatoria, Ekstremalnie Wielki Teleskop Europejski