Pielęgnowanie rozwijającej się różnorodności społecznych inicjatyw energetycznych
Coraz bardziej zdecentralizowane zasoby energetyczne oraz rosnący udział odnawialnych źródeł energii pokazują, jak ważne jest zaangażowanie obywateli dla osiągnięcia ambitnych celów UE. Finansowany ze środków UE projekt DECIDE miał na celu opracowanie „przepisu na sukces” dla tworzenia zbiorowych działań dotyczących energetyki.
Zbiorowe działania dotyczące energetyki: brak panaceum
Zespół projektu DECIDE odkrył, że istnieje wiele istniejących podejść do zarządzania energią, które angażują obywateli. W ramach projektu przeanalizowano ponad 40 takich inicjatyw w 12 państwach członkowskich i stwierdzono, że większości z nich nie można sklasyfikować jako społeczności energetycznych zgodnie z definicjami w prawodawstwie UE. Według koordynatorki projektu Lucii Rakocevic z organizacji TH!NK E: „W całej Europie, a nawet w obrębie jednego regionu lub miasta, panuje duża różnorodność. Działania miały podobne motywacje, ale znacznie różniły się pod względem organizacji i priorytetów”.
Tak jak trzeba: mieszanie i dopasowywanie elementów w zależności od potrzeb
Nie mając na oku „magicznego pocisku” zespół projektu DECIDE stworzył „cegiełki”, które można łączyć ze sobą na różne sposoby, aby pomóc obywatelom rozwijać działania dotyczące energetyki. Wśród nich są dwie gry, które doskonale sprawdziły się w angażowaniu szerszej i bardziej zróżnicowanej grupy interesariuszy: jedna zwiększająca świadomość, druga pomagająca opracować plan działania. Gra planszowa o nazwie „The power of community” (siła społeczności) została zaprojektowana, aby dać użytkownikom poczucie, czym są zbiorowe działania dotyczące energetyki i transformacja energetyczna. Grały w nią z przyjemnością osoby w wieku od 5 do 80 lat. Natomiast gra online „Your energy vision” pomagała zainteresowanym stronom określić swoje priorytety wspólnych działań w zakresie energetyki. „Oprócz obywatelskich gier dotyczących energetyki, w ramach projektu stworzono opisy 7 modeli biznesowych i 13 usług energetycznych, wraz z listą kontrolną dotyczącą zakładania inicjatywy zgodnie z obowiązującym prawem. Strona internetowa naszego projektu zawiera centrum wiedzy z raportami, seminariami internetowymi, podcastami i nie tylko” — zauważa Rakocevic. Wreszcie centrum „Energy Communities Hub” ma na celu mapowanie inicjatyw obywatelskich społeczności energetycznych (CEC) lub społeczności energetycznych działających w zakresie energii odnawialnej (REC) w różnych państwach członkowskich, ze szczególnym uwzględnieniem otoczenia regulacyjnego.
Szerzej zakrojone poszukiwania i kwantyfikacja korzyści
Badania przeprowadzone w ramach projektu DECIDE doprowadziły do sformułowania dwóch kluczowych zaleceń. „Aby lepiej zrozumieć sytuację energetyczną obywateli, powinniśmy skupić się na zbiorowych działaniach energetycznych, a nie tylko na REC i CEC. Potrzebujemy ponadto wymiernych i szeroko stosowanych kluczowych wskaźników efektywności (KPI), aby społeczność badawcza mogła porównywać wyniki w celu lepszego zrozumienia rzeczywistych korzyści” — zauważa Rakocevic. W celu wsparcia współpracy w ramach projektu DECIDE opracowano listę kluczowych wskaźników efektywności (KPI), w tym wskaźników społecznych, które odzwierciedlają korzyści, jakie społeczności energetyczne mogą zyskać w wyniku zmniejszenia ubóstwa energetycznego. W podobny sposób „wraz z projektem BECoop stworzyliśmy grupę siostrzanych projektów dotyczących społeczności energetycznych i innych zbiorowych działań w zakresie energetyki. Przedstawiciele ponad 15 projektów realizowanych w ramach programu Horyzont 2020 spotykają się teraz raz w miesiącu, aby omówić bieżące działania i sposoby na osiągnięcie synergii”. Projekt DECIDE pokazał, że zaangażowanie obywateli w transformację energetyczną wykracza poza REC i CEC. Położył również podwaliny pod identyfikację, wspieranie i wyciąganie wniosków z tych różnorodnych działań energetycznych z udziałem obywateli, które przyczynią się do osiągnięcia ambitnych celów Europy.
Słowa kluczowe
DECIDE, energia, zbiorowe działania w zakresie energetyki, społeczności energetyczne, CEC, REC, energia odnawialna, obywatelskie społeczności energetyczne, ubóstwo energetyczne, społeczności energetyczne działające w zakresie energii odnawialnej
