Skip to main content
European Commission logo
polski polski
CORDIS - Wyniki badań wspieranych przez UE
CORDIS
CORDIS Web 30th anniversary CORDIS Web 30th anniversary

Visiting the Margins. INnovative CULtural ToUrisM in European peripheries

Article Category

Article available in the following languages:

Lokalne społeczności i podmioty motorem rozwoju turystyki kulturalnej na peryferiach Europy

Finansowany przez UE projekt INCULTUM daje impuls do rozwoju zrównoważonej turystyki kulturowej na peryferiach, stawiając na zaangażowanie lokalnych społeczności i realizację działań partycypacyjnych.

Dzięki wzajemnej współpracy lokalne społeczności i zainteresowane podmioty mogą uwolnić potencjał turystyczny drzemiący w zmarginalizowanych i oddalonych miejscowościach. Jeśli lokalni mieszkańcy postawią swoją społeczność na pierwszym miejscu, turystyka kulturowa stanie się nie tylko celem samym w sobie, ale kołem zamachowym rozwoju regionu w wymiarze społecznym, gospodarczym i środowiskowym. Dlatego też wszystkie wysiłki zmierzające do osiągnięcia takiego rozwoju powinny skupiać się nie na turystach, a na ludności miejscowej.

Modele partycypacyjne i współpraca na rzecz rozwoju turystyki kulturowej

Celem projektu INCULTUM jest analiza potencjału podejścia zakładającego oddanie zarządzania turystyką w ręce lokalnych społeczności i podmiotów. „Innowacyjne podejścia oparte na uczestnictwie i współpracy mają na celu przemianę miejscowej ludności w bohaterów pierwszego planu. Ich zadaniem jest minimalizowanie negatywnych skutków niekontrolowanego napływu turystów, wzajemne uczenie się i doskonalenie dobrych praktyk, a także przekładanie ich na strategie i polityki”, wyjaśnia koordynator projektu José Maria Martín Civantos, profesor na Wydziale Historii Średniowiecznej oraz Nauk i Metod Historiograficznych Uniwersytetu w Grenadzie. „Ponadto projekt INCULTUM wspiera międzykulturowe zrozumienie poprzez wdrażanie oddolnych strategii, które mogą mieć pozytywny wpływ zarówno na mieszkańców, jak i turystów”.

Wykorzystanie zasobów dziedzictwa jako dobra wspólnego

Partnerzy projektu pracowali wspólnie z zainteresowanymi stronami, organami lokalnej administracji i decydentami nad treścią i walidacją zrównoważonych strategii przeznaczonych dla uboższych, oddalonych, peryferyjnych i pozbawionych przemysłu regionów w ośmiu państwach członkowskich UE i Albanii. Co ważne, każdy z tych krajów może się pochwalić bogatym dziedzictwem kulturowym i/lub naturalnym. Inicjatywy podejmowane w regionach pilotażowych obejmowały wiele rozmaitych działań, od analizy cmentarzy w Irlandii po badanie przepływów turystycznych na oddalonych obszarach szwedzkiego archipelagu i wielkich jezior. Na przykład w hiszpańskiej Grenadzie zawarto umowy o „płatności za usługi” mające służyć ochronie systemów nawadniających, których początki sięgają średniowiecza. Mimo że tego typu systemy mają ogromne znaczenie historyczne i społeczno-gospodarcze, nie są doceniane przez lokalne instytucje, a nierzadko nawet przez samą społeczność. Umowy mają formę dokumentu administracyjnego podpisywanego przez społeczności korzystające z systemu irygacyjnego, złożone z rolników i tradycyjnych użytkowników, oraz gminy. Płatność ma nie zawsze charakter finansowy. Może ona obejmować obustronne porozumienie, w ramach którego instytucje publiczne oferują wsparcie, na przykład zapewniając siłę roboczą do utrzymania infrastruktury hydraulicznej. Umowy dotyczą też utrzymania i ochrony nowych szlaków turystycznych opracowanych w czasie realizacji projektu INCULTUM. Kilka tras, które biegną wzdłuż kanałów irygacyjnych tradycyjnie używanych do dystrybucji wody, zostało przekształconych w szlaki dziedzictwa kulturowego. Rolnicy sami przedstawili pomysł tych tras, następnie je zbudowali, a obecnie zarządzają nimi, promując w ten sposób dziedzictwo rolnicze. Dodatkową zaletą tej inicjatywy jest ukazanie miejscowej społeczności w pozytywnym świetle. Oprowadzani przez rolników turyści poznają nie tylko teren, ale i lokalną kulturę wsi.

Budowanie zdolności i transfer wiedzy wsparciem zrównoważonej turystyki

Opracowany w ramach projektu portal szkoleniowy oferuje różnorodne zasoby w zakresie zrównoważonej turystyki, dziedzictwa kulturowego, innowacyjnych podejść partycypacyjnych, a także zaangażowania obszarów i społeczności stanowiących żywą kulturę. Z oferty szkoleniowej mogą korzystać lokalne zainteresowane strony i społeczności, studenci uniwersytetów, naukowcy, urzędnicy publiczni, podmioty zajmujące się rozwojem biznesu, specjaliści ds. turystyki oraz podmioty zarządzające dziedzictwem kulturowym. Dostępne dane, które zostały zidentyfikowane, zebrane i przeanalizowane przez uczestników projektu INCULTUM, dotyczą rozmaitych aspektów rozwoju miast i regionów, turystyki kulturowej oraz szerokiego wachlarza wskaźników społeczno-ekonomicznych. Wyniki stały się podstawą zaleceń na potrzeby projektowania skutecznej i zrównoważonej polityki turystyki kulturowej. „Wzmocnienie pozycji społeczności na obszarach pilotażowych poprzez ochronę i rozwój ich dziedzictwa przyczyniło się do ożywienia lokalnej turystyki”, podsumowuje Civantos. „Jako że wnioski z projektu INCULTUM wpływają na politykę, badania i praktykę, mają potencjał kształtowania bardziej zrównoważonej i bogatszej kulturowo przyszłości peryferyjnych regionów Europy”.

Słowa kluczowe

INCULTUM, turystyka, społeczność, turystyka kulturowa, dziedzictwo, rolnik

Znajdź inne artykuły w tej samej dziedzinie zastosowania