Dotarcie do sedna problemu przyszłych trzęsień ziemi w Europie
Nie można dokładnie przewidywać trzęsień ziemi ani im zapobiegać, ale skuteczne działania ograniczające ich skutki mogą pomóc zaoszczędzić pieniądze i ocalić ludzkie życia. W XX wieku trzęsienia ziemi w Europie doprowadziły do śmierci ponad 200 000 ofiar i szkód o wartości przekraczającej 250 miliardów euro. Pytanie brzmi: jakie straty gospodarcze i ile zgonów spowodują w tym stuleciu? Aby złagodzić skutki przyszłych katastrofalnych trzęsień ziemi w UE, naukowcy z całej Europy zaktualizowali opracowany w 2013 roku model zagrożenia trzęsieniami ziemi i stworzyli pierwszy model ryzyka związanego z trzęsieniami ziemi dla całej Europy. Modele te, opracowane przy wsparciu finansowanych ze środków UE projektów SERA, EPOS IP i RISE, znacznie poszerzają naszą wiedzę na temat obszarów, które są w największym stopniu narażone na silne wstrząsy oraz ich potencjalnych skutków. Na opracowanych modelach opierają się środki łagodzące oraz działania mające na celu zwiększanie odporności społeczności europejskich. Pozostaje jedna kwestia – kwestia różnicy między zagrożeniem trzęsieniem ziemi a ryzykiem związanym z trzęsieniem ziemi.
Ulepszona ocena zagrożenia sejsmicznego
Zagrożenie trzęsieniem ziemi określa siłę wstrząsów sejsmicznych w danym miejscu na skutek trzęsień ziemi, które mogą wystąpić lokalnie lub których epicentrum może się znajdować w dalszej odległości. Oceny zagrożenia trzęsieniem ziemi bazują na wiedzy o trzęsieniach ziemi z przeszłości, geologii, tektonice i lokalnych warunkach terenowych. Solidne oceny mogą zwiększyć naszą wiedzę na temat częstotliwości i intensywności przyszłych trzęsień ziemi w danej lokalizacji. Według zaktualizowanego Europejskiego modelu zagrożeń sejsmicznych z 2020 roku krajami o najwyższym poziomie zagrożenia w Europie są Albania, Grecja, Włochy, Rumunia i Turcja, a także pozostałe kraje bałkańskie. „Zagrożenie trzęsieniem ziemi jest jednak stosunkowo wysokie także w niektórych regionach Austrii, Belgii, Francji, Niemiec, Islandii, Norwegii, Portugalii, Słowenii, Hiszpanii i Szwajcarii”, czytamy na stronie EFEHR.
Ryzyko związane z trzęsieniami ziemi i jego czynniki
Ryzyko związane z trzęsieniami ziemi opisuje wpływ, jaki przyszłe trzęsienia ziemi mogą mieć na tereny zabudowane oraz dobrostan mieszkańców. Aby określić ryzyko związane z trzęsieniami ziemi, naukowcy potrzebują informacji na temat gęstości zabudowy i zaludnienia, wrażliwości terenów zabudowanych oraz rzetelnych ocen zagrożenia trzęsieniem ziemi, które uwzględniają wpływ lokalnych warunków glebowych. Nowy Europejski model ryzyka sejsmicznego z 2020 roku szacuje prawdopodobieństwo szkód i strat w budynkach mieszkalnych, handlowych i przemysłowych, a także strat ludzkich w wyniku potencjalnych przyszłych trzęsień ziemi. Zgodnie z modelem głównymi czynnikami zwiększającymi ryzyko związane z trzęsieniami ziemi są starsze budynki, obszary miejskie i wysokie zagrożenie trzęsieniem ziemi. Miasta takie jak Istambuł i Izmir w Turcji, Katania i Neapol we Włoszech, Bukareszt w Rumunii oraz Ateny w Grecji charakteryzują się wysokim stopniem ryzyka związanego z trzęsieniami ziemi. „W rzeczywistości te cztery kraje ponoszą blisko 80 % modelowanych średnich rocznych strat gospodarczych w wysokości 7 miliardów euro spowodowanych trzęsieniami ziemi w Europie”, czytamy na stronie EFEHR. „Także miasta takie jak Zagrzeb (Chorwacja), Tirana (Albania), Sofia (Bułgaria), Lizbona (Portugalia), Bruksela (Belgia) i Bazylea (Szwajcaria) charakteryzują się ponadprzeciętnym poziomem ryzyka związanego z trzęsieniami ziemi w porównaniu z mniej narażonymi miastami, takimi jak Berlin (Niemcy), Londyn (Zjednoczone Królestwo) czy Paryż (Francja)”. Projekty SERA (Seismology and Earthquake Engineering Research Infrastructure Alliance for Europe) i EPOS IP (EPOS Implementation Phase) zakończyły się odpowiednio w 2020 i 2019 roku. Projekt RISE (Real-time Earthquake Risk Reduction for a Resilient Europe) dobiegnie końca się w 2023 roku. Więcej informacji: strona projektu SERA strona projektu EPOS IP strona projektu RISE strona Systemu obserwacji Płyty Europejskiej (EPOS)
Słowa kluczowe
SERA, EPOS IP, RISE, trzęsienie ziemi, sejsmiczny, zagrożenie, ryzyko, Europejski model zagrożenia sejsmicznego, Europejski model ryzyka sejsmicznego
