Inne spojrzenie na szczepionki w czasach COVID-19
Dzięki szczepionkom zwalczono choroby zakaźne, które w przeszłości pochłaniały ofiary – szczepienia stanowiły jedną z najważniejszych profilaktycznych interwencji zdrowotnych w ciągu ostatnich dwóch stuleci. Mimo że szereg przesądów doprowadził do braku zaufania wśród społeczeństwa, przez pandemię COVID-19 szczepionki stały się kluczowym punktem badań naukowych i zagadnieniem interesu publicznego. Sławni naukowcy otrzymujący stypendia od Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych (ERBN) odnieśli się do kluczowych kwestii związanych ze szczepionkami w wirtualnej sesji zatytułowanej „Re-Thinking Vaccines” w ramach konferencji EuroScience Open Forum: ESOF 2020 w Trieście (ESOF2020), która odbyła się zdalnie w dniach 2–6 września. Sesję zorganizowała ERBN. W jej trakcie omówiono problem postrzegania szczepionek jako profilaktyki pod kątem określonych chorób, a także jako potencjalnych narzędzi do walki z chorobami, antybiotykoopornością i obecną pandemią COVID-19. „To, na czym ludziom będzie naprawdę zależeć oraz to, co naprawdę wpłynie na popularność szczepionki na COVID-19, to sposób, w jaki organy zdrowia publicznego i kluczowe siły polityczne będą zapobiegać udziałowi w debacie publicznej źle poinformowanych podmiotów, zwłaszcza takich wyolbrzymiających skutki uboczne szczepionki”, zauważa dr Jason Reifler (projekt DEBUNKER), profesor nauk politycznych na Uniwersytecie w Exeter. Ostrzega on przed ryzykiem przyspieszania prac nad szczepionką na COVID-19. „Choć szczepionka jest bardzo potrzebna już teraz, długofalowe skutki popełnienia błędu, nie tylko w przypadku szczepionki na COVID-19, ale i na inne choroby, są bardzo poważne. Jako społeczeństwo jesteśmy gotowi przyjąć udokumentowane ryzyko, ale nie zgadzamy się na nieudokumentowane ryzyka”.
Odkrycie nowych szlaków i stawianie czoła wyzwaniom
W sprawozdaniu z sesji czytamy, że według dr. Rino Rappuoliego (projekt vAMRes), głównego naukowca oraz kierownika zewnętrznego działu badań i rozwoju w GSK Vaccines we włoskiej Sienie oraz profesora w dziedzinie badań nad szczepionkami na uczelni Imperial College London: „Choroby zakaźne odbierają nam wolność, ale szczepionki oraz higiena i antybiotyki mogą ją nam przywrócić”. Dalej tłumaczy: „Obecnie, aby stworzyć szczepionkę, nie potrzebujemy już wirusa. Wystarczy sekwencja wirusa pobrana z internetu”. Dr Rappuoli podkreśla rolę nowych technologii opartych na syntetycznych genach oraz na skuteczności przeciwciał monoklonalnych jako leczenia profilaktycznego, które będą prawdopodobnie dostępne szybciej niż szczepionka na COVID-19. Dr Christine Benn (projekt CHILIC), profesor w dziedzinie zdrowia globalnego na Uniwersytecie Południowej Danii, zauważa: „Myślę o żywych szczepionkach jak o korcie tenisowym, z bardzo dobrym przeciwnikiem, który każe biegać tam i z powrotem, przygotowując w ten sposób do prawdziwej rywalizacji”. Dr Benn twierdzi, że żywe szczepionki działają jak środek stymulujący dla całego układu odpornościowego, jako że nie tylko leczą określone choroby, ale też umożliwiają ogólny trening układu odpornościowego. „Szczepionki niezawierające żywych czynników chorobotwórczych są jak maszyna wyrzucająca piłki, która uczy bardzo dobrej reakcji na wyraźnie określony cel”, dodaje, wyjaśniając różnicę pomiędzy tymi dwoma typami szczepionek. „Układ odpornościowy jest niesamowicie złożony. Przypomina mózg – uczy się na podstawie doświadczeń i potrafi przekładać takie doświadczenia na inne niepowiązane sytuacje”. Kończąc swoją prezentację, dr Benn przedstawiła nowy wymiar sposobu, w jaki postrzegane są szczepionki. W ramach trwającego obecnie projektu ESOF2020 (EuroScience Open Forum 2020 w Trieście), finansowanego ze środków Unii Europejskiej, organizowana jest ogólnoeuropejska konferencja naukowa poświęcona badaniom naukowym i innowacjom. Jest to największe interdyscyplinarne przedsięwzięcie dotyczące nauki i innowacji w Europie. Więcej informacji: strona EuroScience Open Forum: ESOF 2020 w Trieście
Słowa kluczowe
ESOF2020, szczepionka, COVID-19, ERBN, ESOF, EuroScience Open Forum 2020 w Trieście