Misja: wyeliminowanie głodu oraz zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i akwakultury
Wielkość produkcji rybnej w Europie wynosi 8 % produkcji światowej. Unia Europejska importuje 70 % ze spożywanej przez Europejczyków żywności pochodzenia morskiego. Co więcej, popularność ryb wśród obywateli UE nigdy nie była tak wysoka. Niestety, jeśli weźmiemy pod uwagę szerszy kontekst zmiany klimatu i spowodowany nią spadek produkcji, okaże się, że wzrost spożycia żywności pochodzenia morskiego to poważne wyzwanie. Zespół projektu ClimeFish (Co-creating a decision support framework to ensure sustainable fish production in Europe under climate change) postanowił znaleźć rozwiązanie tego niełatwego problemu, czyli zaspokoić rosnący apetyt europejskich konsumentów przy jednoczesnym zapewnieniu zrównoważonego zarządzania wyczerpującymi się zasobami rybnymi. Brzmi jak zadanie niewykonalne? „Wręcz przeciwnie: jest to zadanie jak najbardziej wykonalne, jeśli ma się do dyspozycji precyzyjne modele produkcji biologicznej uwzględniające różne gatunki i sektory produkcji”, tłumaczy Michaela Aschan, koordynatorka projektu ClimeFish, profesor biologii rybołówstwa i zarządzania rybołówstwem na Uniwersytecie w Tromsø.
15 studiów przypadku, siedem siedlisk
„Do uzyskania wiarygodnych prognoz niezbędne jest indywidualnie dostosowane podejście. Z tego względu konsorcjum projektu ClimeFish wybrało 15 studiów przypadku obejmujących siedem różnych siedlisk reprezentujących marikulturę, hodowlę w słodkowodnych jeziorach i stawach oraz rybołówstwo morskie. Nasze modele obejmują najważniejsze gatunki, najmniej odporne, ale najbardziej eksploatowane stada, najbardziej produktywne zwierzęta akwakultury, rozwijające się gatunki oraz gatunki wrażliwe na zmiany, np. wzrost temperatury”, wyjaśnia prof. Aschan. Na przykład dla morskich gatunków ryb pelagicznych zespół projektu musiał zintegrować złożone modele fizyczne i biogeochemiczne, biorące pod uwagę wszystkie czynniki wpływające na migracje, z modelami sieci troficznej, które prognozują liczebność ofiar i drapieżników. Była to kolosalna praca, bez której niemożliwe byłoby przewidywanie miejsc występowania śledzi lub sardynek w określonym czasie. To tylko przykład. Morskie ryby demersalne, ryby słodkowodne żyjące w wodach ciepłych i zimnych oraz ryby hodowane w akwakulturze (żywione przez hodowców lub żywiące się same) – dla wszystkich gatunków niezbędne było opracowanie specjalnych modeli pozwalających dokładnie prognozować produkcję biologiczną. Zespół projektu ClimeFish ma nadzieję, że modele te przyczynią się do wyeliminowania głodu, zapewnienia zdrowia i dobrego samopoczucia, osiągnięcia wzrostu gospodarczego, opracowania innowacyjnych rozwiązań w sektorze oraz zrównoważonego korzystania z zasobów morskich. Wszystkie studia przypadku zawierają modele prognozowania określające zagrożenia i możliwości. W ramach projektu opracowano również strategie mające na celu udoskonalenie długoterminowego planowania produkcji i usprawnienie procesu kształtowania polityki, które dodano do platformy wspomagania decyzji tworzonej przez konsorcjum, zawierającej mapy, wykresy, modele, dane dla wszystkich studiów przypadku oraz oprogramowanie wspomagające podejmowanie decyzji. „Oprogramowanie przeprowadza symulacje i tworzy wizualizacje wpływu różnych scenariuszy zmiany klimatu dla trzech studiów przypadku: rybołówstwa przydennego na zachód od Szkocji, hodowli w węgierskich stawach i greckiej marikultury. Prognozuje także wpływ na gospodarkę. Przygotowaliśmy przewodniki dla użytkowników, dzięki czemu będą mogli łatwo zrozumieć to narzędzie i wykorzystać je do własnych celów”, wyjaśnia prof. Aschan.
Wkład w plany przystosowania się do zmiany klimatu i plany zarządzania klimatem
Prof. Aschan ma nadzieję, że w najbliższych latach wyniki projektu przyczynią się do opracowania i wdrożenia planów przystosowania się do zmiany klimatu i planów zarządzania klimatem zarówno dla sektora rybołówstwa, jak i ekosystemów, od których sektor ten jest uzależniony. „Rybakom, producentom, zarządcom i decydentom trudno jest tworzyć długoterminowe plany w natłoku codziennych wyzwań – to jest największa przeszkoda dla niebieskiego wzrostu. Dzięki oprogramowaniu ClimeFish mogą oni opracowywać plany na dziesięcioletnie okresy do 2060 roku dla dwóch różnych scenariuszy” podkreśla prof. Aschan. „Ściśle współpracowaliśmy z Dyrekcją Generalną ds. Gospodarki Morskiej i Rybołówstwa Komisji Europejskiej, żeby zapewnić zgodność działań projektu ze strategią UE na rzecz przystosowania się do zmiany klimatu. Odnieśliśmy także duże sukcesy we wdrażaniu wytycznych i opracowywaniu planów przystosowania się do zmiany klimatu dla badanych przez nas obszarów i krajów, w których się znajdują”. Niedawno Wielka Brytania opracowała krajowy plan przystosowania się do zmiany klimatu dla sektora akwakultury i rybołówstwa. Prof. Aschan jest więc przekonana, że inne kraje zrobią to samo, wykorzystując wytyczne przygotowane w ramach projektu.
Słowa kluczowe
ClimeFish, modele predykcyjne, zmiana klimatu, rybołówstwo, akwakultura
