Poszukiwanie prawdziwego szczęścia u schyłku życia
Żyjemy coraz dłużej, co w połączeniu ze stale zmieniającymi się normami społeczno-gospodarczymi oznacza, że życie na emeryturze dla wielu osób z całego świata radykalnie się zmienia, a zmiana ta nie jest tylko i wyłącznie pozytywna. Emeryci mogą mieć przed sobą jeszcze wiele lat, podczas których ich sprawność fizyczna i zdolności poznawcze będą się coraz bardziej pogarszać. I choć czas ten kojarzony jest przede wszystkim z opieką nad młodszymi członkami rodziny, rola ta traci na znaczeniu ze względu na zmiany zachodzące w społeczeństwie. W rezultacie rośnie poczucie alienacji społecznej i osamotnienia. Celem projektu DREAM była zmiana sposobu myślenia o długim życiu i zrozumienie społeczno-gospodarczego kontekstu, który może sprawić, że ostatnie lata życia staną się bardziej ekscytujące i dadzą emerytom poczucie spełnienia. „Podejście projektu DREAM zakłada, że »starszy wiek« może być okresem pełnym emocji i produktywnych działań, czasem snucia marzeń i planów na przyszłość, a nawet odkrywania siebie na nowo”, mówi koordynator projektu, prof. Fabio Casati z Uniwersytetu w Trydencie we Włoszech. W poszukiwaniu prawdziwego szczęścia Zespół projektu przeprowadził zakrojony na skalę całego świata projekt badawczy, angażując ogromne rzesze ludzi: od nomadów z chłodnej Mongolii, przez mieszkańców najbiedniejszych przedmieść Kostaryki, po obywateli gorących i gęsto zaludnionych stolic Paragwaju i Filipin. Przeprowadzono dwa główne rodzaje badań. Celem jednego z nich było zrozumienie, co przyczynia się do dobrostanu i odczuwania szczęścia w późniejszym życiu, natomiast drugie miało testować technologie i związane z nimi procesy oraz ich wpływ na ludzi. Wymagało to sprawdzenia różnych metod i narzędzi, umożliwiających osobom w dowolnym wieku zachowanie aktywności i produktywności – wedle ich możliwości i życzeń. Obejmowało to technologie przekonywania i proste narzędzia motywujące do aktywności fizycznej, a także stworzenie ludziom możliwości wniesienia wkładu w rozwój naukowy i innowacje technologiczne. „Przeprowadziliśmy pokaźną liczbę badań”, wyjaśnia prof. Casati, który prowadził prace przy wsparciu programu „Maria Skłodowska-Curie”. „Dzięki ogromnemu wsparciu partnerów projektu było ich więcej, niż pierwotnie zakładaliśmy”. Badania te dostarczyły wielu interesujących wniosków. Na przykład, deklarowany poziom szczęśliwości u żyjących w ubóstwie osób w bardzo podeszłym wieku był zbliżony do poziomu szczęśliwości młodych osób z najszczęśliwszych krajów świata, o ile odczuwały one, że mogą się rozwijać i coś osiągać w życiu. Ponadto, choć wiele osób dorosłych miało tendencję do powrotu na wieś na stare lata, to osoby dorosłe, które pozostały w mieście deklarowały wyższy poziom szczęśliwości. Trwała spuścizna „Przede wszystkim chcę zaznaczyć, że jestem niezmiernie dumny z naszego zespołu i tego, jak pełna pasji była nasza współpraca”, mówi prof. Casati. „Wspólnie dążyliśmy do pokonania trudnych przeszkód natury organizacyjnej i emocjonalnej, które czekały na nas ze względu na charakter tego projektu”. Poza przedłożeniem dwóch wniosków o kolejne badania, zespół pracuje nad wdrożeniem płynących z projektu wniosków do praktyki, opracowując narzędzia produkcyjno-jakościowe. Są one ukierunkowane na trzy zasadnicze obszary: crowdsourcing technologii umożliwiających „produktywne starzenie się”, technologie ułatwiające świadczenie usług opieki zdrowotnej; a także praca nad koncepcją „centrum konsultacji”, w którym osoby starsze mogą pomagać przy projektowaniu aplikacji dostosowanych do potrzeb i umiejętności ich grupy wiekowej. „Było to dla nas wszystkich niezwykłe doświadczenie”, dodaje prof. Casati. „Pracowaliśmy z ludźmi, żyjącymi we wszelkiego rodzaju warunkach społeczno-gospodarczych: od tych najbogatszych po najbiedniejszych z biednych. Myślę, że dla wielu młodych badaczy było to doświadczenie zmieniające życie. Sądzę, że pomogło nam wszystkim zrewidować, co się w życiu naprawdę liczy: miłość rodziny i przyjaciół oraz poczucie przydatności innym”.
Słowa kluczowe
DREAM, senior, doświadczenie, szczęśliwość, innowacja, marzenia, postęp, postęp naukowy, wpływ