Naukowcy odkryli powiązanie między rakiem piersi a hormonami płciowymi
Około 10% kobiet na świecie zachoruje na raka piersi w którymś momencie swojego życia. Powołując się na wyniki zakrojonych na szeroką skalę badań populacyjnych, eksperci są obecnie przekonani, że progestyn (tj. syntetyczny hormon płciowy) wykorzystywany w hormonalnej terapii zastępczej (HRT) i środkach antykoncepcyjnych może podwyższać ryzyko zachorowania na raka piersi. W walce z tą powszechną i śmiertelną chorobą nie ustają naukowcy na całym świecie, w tym także grupa naukowców finansowanych ze środków unijnych, którzy pracują pod kierunkiem Instytutu Biotechnologii Molekularnej Austriackiej Akademii Nauk (IMBA) z siedzibą w Wiedniu. Grupa zidentyfikowała kluczowy mechanizm, który umożliwia bezpośrednie oddziaływanie progestynu na komórki sutkowe. Zaprezentowane w czasopiśmie Nature wyniki badań oparły się na poprzednich pracach prowadzonych przez profesora Josefa Penningera z IMBA, który odkrył pierwszy dowód genetyczny na to, że białko RANKL skutecznie reguluje funkcjonowanie zdrowych kości poprzez aktywowanie komórek, które rozkładają materiał kostny wymagający wymiany. Nieuporządkowanie układu i nadprodukcja białka skutkują utratą kości, wywołując osteoporozę, czyli chorobę łamliwych kości. Odkrycie tej samej molekuły w tkance piersi pomogło naukowcom powiązać raka piersi z hormonami płciowymi. Testy na myszach potwierdziły, że syntetyczny, żeński hormon płciowy wykorzystywany w HRT i środkach antykoncepcyjnych może aktywować RANKL w komórkach piersi myszy. Zdaniem naukowców komórki sutkowe zaczynają się dzielić i rozmnażać, ale nie umierają wtedy kiedy powinny. Dodają, że komórki macierzyste piersi z powodzeniem regenerują się, prowadząc do raka piersi. Tymczasem naukowcy z amerykańskiej grupy Amgen przeprowadzili inną serię testów leczenia myszy i odkryli, że farmakologiczna blokada systemu RANKL odgrywa kluczową rolę w opóźnieniu formowania się nowotworu sutka, co z kolei prowadzi do mniejszej liczby przypadków raka piersi wśród badanych zwierząt. Kolejny model myszy pokazał, że zahamowanie RANKL ogranicza zarówno formowanie się nowotworu w piersi, jak i przerzuty na płuca. "Dziesięć lat temu postawiliśmy tezę, że białko RANKL może mieć swój udział w raku piersi, a opracowanie systemów, by sprawdzić jej słuszność zajęło nam sporo czasu" - wyjaśnia profesor Pennginer, współautor artykułu. "Muszę przyznać, że całkowicie zaskoczyła mnie intensywność oddziaływania tego systemu. Miliony kobiet przyjmuje pochodne progesteronu w środkach antykoncepcyjnych i w ramach hormonalnej terapii zastępczej. Zważywszy na fakt, że uzyskane przez nas wyniki wskazują na to, że system RANKL stanowi ważne powiązanie molekularne między syntetycznym hormonem płciowym a nowotworami piersi, pewnego dnia kobiety będą w stanie obniżać ryzyko poprzez wcześniejsze zażywanie leków blokujących w ramach profilaktyki raka piersi." Władze UE i USA zatwierdziły monoklonalne przeciwciało, zwane denosumab, do leczenia osteoporozy. Obecnie jest analizowane pod kątem leczenia przerzutów na kości u pacjentów z zaawansowanym rakiem. "Potrzebne będą dalsze badania, aby dowieść zasady naszych odkryć" - mówi naczelny autor, dr Daniel Schramek z IMBA. "Niemniej mamy nadzieję, że testy medyczne z wykorzystaniem denosumabu będą mogły się rozpocząć w najbliższej przyszłości w celu przetestowania, czy wyniki badań na myszach można bezpośrednio przełożyć na raka piersi u ludzi." Badania, w których wzięli również udział naukowcy z Australii, Kanady, Niemiec, USA i Wlk. Brytanii, zostały dofinansowane z unijnych projektów MASTERSWITCH i INFLA-CARE, z grantu Marie Curie dla najlepszych o wartości 1,86 mln EUR oraz z grantu Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych dla doświadczonych naukowców na łączną kwotę niemal 2,5 mln EUR. Projekt MASTERSWITCH (Mechanizmy atakowania efektorów sterujących zespołami reumatoidalnymi wraz z innowacyjnymi wyborami terapeutycznymi) otrzymał ponad 11 mln EUR, a projekt INFLA-CARE (Wyjaśnienie genezy nowotworów powiązanych z zapaleniem w celu racjonalnego opracowania nowych antynowotworowych strategii terapeutycznych) pozyskał 12 mln EUR z tematu "Zdrowie" Siódmego Programu Ramowego (7PR) UE.
Kraje
Austria, Australia, Kanada, Niemcy, Zjednoczone Królestwo, Stany Zjednoczone