Rozpracowywanie gorylich harców
Wyniki europejskich badań ujawniają, że podobnie jak ludzkie dzieci goryle bawiąc się w berka uciekają po klepnięciu towarzysza zabawy. Co więcej uciekają z tego samego powodu, co ludzie - aby utrzymać swoją przewagę. Badania, których wyniki zostały opublikowane w czasopiśmie Biology Letters, jako pierwsze zajęły sprawdzeniem, czy zwierzęta reagują na niesprawiedliwe sytuacje w naturalnym otoczeniu społecznym. Badania zostały częściowo dofinansowane ze środków inicjatywy Leonardo da Vinci, która jest częścią unijnego programu "Uczenie się przez całe życie". W ramach wcześniejszych prac prowadzono badania nad sposobem, w jaki rozmaite zwierzęta reagują na niesprawiedliwość, niemniej doświadczenia były przeprowadzane w laboratoriach i koncentrowały się raczej na osobnikach, które były poszkodowane. W ramach ostatnich badań analizowano nagrania współzawodnictwa w zabawie, które wywiązywało się w naturalny sposób, w sześciu grupach w pięciu ogrodach zoologicznych w Niemczech i Szwajcarii. Zespół postanowił porównać berkowe zachowanie klepiących (tj. osobników ze społeczną przewagą) i ich towarzyszy zabawy (tych w niekorzystnym położeniu). "Wyniki badań pokazują nową, oportunistyczną stronę małp człekokształtnych" - zauważa dr Marina Davila Ross z Wydziału Psychologii Uniwersytetu Portsmouth w Wlk. Brytanii, współautorka artykułu. "Nasze odkrycia dotyczące zabawy goryli wykazują istotne podobieństwa do zabawy w berka wśród dzieci. Objęte naszymi badaniami goryle nie tylko klepały swoich towarzyszy zabawy i uciekały gonione przez nich, ale również zamieniały się rolami po tym jak zostały klepnięte, kiedy goniący stawał się gonionym i odwrotnie." "Badania eksperymentalne już wykazały, że zwierzęta znajdujące się w niekorzystnym położeniu, w niesprawiedliwej sytuacji wykazują awersję do niesprawiedliwości, zatem ta wiedza i wyniki naszych własnych badań pozwalają nam wnioskować, że ludzie nie są wyjątkowi pod względem zdolności do zmiany swojego zachowania w sytuacjach społecznych w zależności od tego, czy są w korzystnym czy też niekorzystnym położeniu w niesprawiedliwej sytuacji" - dodaje dr Davila Ross. Co ciekawe goryle były mniej skłonne do natychmiastowego uciekania, jeżeli złapały swojego towarzysza zabawy jedynie delikatnie. Zdaniem zespołu sugeruje to, że "duże małpy człekokształtne mogą postrzegać brutalność swojego zachowania w stosunku do innych osobników i zakres, w jakim naruszają sytuację społeczną, korygując odpowiednio swoje postępowanie." Wszystko to rodzi pytanie, dlaczego zwierzęta w ogóle wdają się we współzawodnictwo przy zabawie? Zabawy mogą tworzyć kontekst, w którym zwierzęta są w stanie testować reakcje na naturalnie pojawiającą się niesprawiedliwość. Dzięki nim poszczególne osobniki mogą również wchodzić w interakcje z innymi członkami grupy w sposób spontaniczny. Zdaniem dr Davila Ross doświadczenia z rywalizacji podczas zabawy mogą pomagać gorylom w radzeniu sobie z prawdziwymi konfliktami. Odgrywanie roli zarówno goniącego, jak i gonionego mogą pomagać zwierzętom w rozwijaniu bardziej wyrafinowanych i zaawansowanych umiejętności komunikacyjnych. "Nasze odkrycie, że goryle reagują na nierówność w czasie współzawodnictwa stanowi, wedle naszej wiedzy, pierwszy empiryczny dowód na to, że zwierzęta bawiąc się badają konsekwencje braku równości społecznej" - konkludują naukowcy. "Potrzebne są dalsze badania, aby ocenić nierówność w ramach naturalnych interakcji społecznych zwierząt, co prawdopodobnie pogłębi naszą wiedzę na temat ewolucji rywalizacji społecznej, sprawiedliwości i moralności ludzi." W badaniach wzięli również udział Edwin van Leeuwen z Wolnego Uniwersytetu Amsterdam w Holandii i z Uniwersytetu Portsmouth oraz Elke Zimmerman z Uniwersytetu Weterynaryjnego w Hanowerze, Niemcy.
Kraje
Niemcy, Niderlandy, Zjednoczone Królestwo