Głębinowe skarby podwaliną życia na Ziemi
Naukowcy z całego świata odtwarzają informacje na temat maleńkich drobnoustrojów i innych trudno dostrzegalnych gatunków, które żyją na dnie morza i są powiązane z niemal wszystkimi innymi formami życia na Ziemi. Badania stanowią część "Spisu życia morskiego" (Census of Marine Life) - międzynarodowego programu współpracy zakrojonego na największą jak dotychczas skalę w historii nauki, w którym bierze udział ponad 2.000 naukowców z ponad 80 krajów. Mikroorganizmy morskie są niewielkimi stworzeniami stanowiącymi 90% całej biomasy morskiej. Zooplankton, larwy, pluskwiaki i inni członkowie rodziny drobnoustrojów zamieszkujący dno morskie mają zasadnicze znaczenie dla mechanizmu funkcjonowania planety, a badanie ich dostarcza nam informacji na temat łańcucha pokarmowego na Ziemi, cyklu węgla i innych elementarnych funkcji. W ramach ostatnich badań naukowcy spisują inwentarz tych stworzeń, identyfikując gatunki, ilości i lokalizacje oraz poznając pełnione przez nie funkcje. Badania te obejmują 4 z 14 projektów składających się na "Spis życia morskiego" - ogromne 10-letnie przedsięwzięcie naukowe poświęcone przeszłości, teraźniejszości i przyszłości fauny i flory morskiej, które jest finansowane przez UE za pośrednictwem indywidualnych grantów projektowych. Cztery projekty Spisu, które koncentrują się na "trudno dostrzegalnych" gatunkach morskich to Międzynarodowy spis drobnoustrojów morskich (ICoMM), Spis zooplanktonu morskiego (CMarZ), Spis różnorodności głębinowego życia morskiego (CeDAMar) oraz Biogeografia głębokowodnych ekosystemów chemosyntetycznych (ChEss). W pracach bierze udział około 300 naukowców, a do zakończenia całej inicjatywy związanej ze Spisem - w październiku 2010 r. - odbędzie się niemal 300 wypraw w ramach tylko tych 4 projektów. "W żadnej innej sferze życia morskiego waga odkrycia dokonanego w ramach Spisu nie była tak istotna, jak w świecie mikroorganizmów" - zaważa dr Mitch Sogin z Morskiego Laboratorium Biologicznego w Woods Hole, USA, który współpracuje z Królewskim Holenderskim Instytutem Badań Morskich w Holandii w ramach ICoMM. "Naukowcy odkrywają i opisują zaskakujący, nowy świat morskiej różnorodności i obfitości mikrobiologicznej oraz wzorce występowania i zmiany sezonowe" - dodaje dr Sogin. Ale to dopiero początek. Zanim rozpoczęto Spis niewiele było wiadomo na temat tych malutkich stworzeń morskich i tego, jakie informacje ich mikroskopijny świat może dostarczyć o życiu na Ziemi. W latach 50 XX w. naukowcy szacowali na przykład, że w jednym litrze wody morskiej znajduje się 100.000 komórek drobnoustrojów. Obecne szacunki wskazują na liczbę powyżej 1 miliarda mikroorganizmów. Dopiero niedawno naukowcy odkryli zbitą masę mikroorganizmów pokrywającą obszar rozmiarów Grecji na dnie morskim u zachodnich wybrzeży Ameryki Południowej, która teraz plasuje się pośród największych skupisk życia na naszej planecie. Od czasu rozpoczęcia prac przez zespół ICoMM próbki morskie pobrano z ponad 1.200 stanowisk, wzbogacając bazę danych 18 milionów sekwencji DNA (kwasu dezoksyrybonukleinowego) mikrobiologicznych form życia. Przewodniczący naukowej rady doradczej ICoMM, dr John Baross z Uniwersytetu Waszyngtońskiego w USA, wyjaśnia, że badania zaledwie otarły się o bogactwo środowisk mikrobiologicznych, które czekają jeszcze na zbadanie. "Istnieją bakterie powiązane z każdym z setek tysięcy większych zwierząt morskich, z których każde posiada florę bakteryjną w jelitach i na swojej powierzchni, ewoluującą prawdopodobnie wraz z danym gatunkiem. Same zwierzęta morskie mogą odpowiadać za setki milionów gatunków drobnoustrojów. To olbrzymi Dziki Zachód na kolejną dekadę" - mówi dr Baross. Kierownik projektu CeDAMar, dr Pedro Martinez Arbizu z Instytutu Badawczego Senckenberg w Niemczech dodaje, że tego typu wyniki zmuszają nas do spojrzenia na morskie głębiny z nowej perspektywy. "Mając na uwadze te nowe informacje nie wolno nam wykorzystywać dna morskiego jako wysypiska odpadów, czy w sposób nieograniczony pozyskiwać z niego zasoby wywierając ogromny wpływ na zamieszkujące tam zbiorowiska morskie." Wnioski z programu "Spis życia morskiego" zostaną zaprezentowane i omówione w czasie konferencji zamykającej, która odbędzie się w październiku 2010 r. w Londynie, Wlk. Brytania.
Kraje
Niemcy, Niderlandy, Stany Zjednoczone