Przedmioty ścisłe z pasją w europejskich szkołach
W swoim sprawozdaniu opublikowanym w czasopiśmie Science naukowcy z Europejskiego Laboratorium Uczenia się Nauk Przyrodniczych (ELLS) przy Europejskim Laboratorium Biologii Molekularnej (EMBL) opisują problemy, przed jakimi stają nauczyciele przedmiotów ścisłych w europejskich szkołach i wyjaśniają, w jaki sposób przygotowany przez nich program stawia czoła tym problemom. Program ELLS "ma prowadzić do przemyślenia, przeprojektowania i udoskonalenia zasobów w dziedzinie przedmiotów ścisłych na poziomie szkoły średniej, nie wpływając bezpośrednio na krajowe programy nauczania tych przedmiotów" - czytamy w sprawozdaniu. Malejąca liczba europejskich uczniów, którzy wybierają naukę i technologię (NiT) jako cel swojej dalszej ścieżki edukacyjnej wzbudza coraz większy niepokój we wszystkich branżach przemysłowych - od energii nuklearnej po biologię systemów. Do spadku liczby nowych inżynierów i naukowców zasilających rynek pracy przyczynił się splot kilku niekorzystnych czynników. Jak wyjaśniają autorzy przyczyn takiego stanu rzeczy jest wiele. Na szczycie listy znajduje się brak urozmaicenia w sposobie nauczania przedmiotów ścisłych. Większość pedagogów ogranicza się do przekazywania faktów, nie pomagając uczniom zrozumieć skąd wiemy, że te "fakty" są prawdziwe. Nie jest rzadkością sytuacja, w której uczniowie przyswajają na pamięć jedynie stosy faktów potrzebnych do zaliczenia testów, zamiast wykonywać ćwiczenia rozwijające umiejętności poznawcze, których wymaga praca naukowa. "Dochodzenie naukowe - naśladujące w sali lekcyjnej naukowy proces zdobywania wiedzy - jest nowym podejściem, które ma udoskonalić sposób nauczania przedmiotów ścisłych w szkole" - czytamy w sprawozdaniu. "Zaangażowanie uczniów w proces uczenia się, który do złudzenia przypomina drogę do odkrycia naukowego jest sposobem na rozwój ich umiejętności naukowych." Problem polega na tym, że sala lekcyjna nie może być dokładnie tym samym, co laboratorium badawcze, które wymaga wysokich nakładów i wiąże się z niezwykle rygorystycznymi wymogami bezpieczeństwa. Zakres eksperymentów, które można przeprowadzać w szkole średniej jest dosyć ograniczony. Nauczyciele stają przed szeregiem wyzwań związanych z prezentowaniem zaawansowanych i nowoczesnych technologii, z których korzysta nauka jaką znamy, w środowisku o ograniczonej dostępność narzędzi i przy braku odpowiedniego przeszkolenia pedagogicznego. "Wielu nauczycieli nie brało udziału w badaniach naukowych i trudno im zrozumieć ich metodologię" - wyjaśniają autorzy dodając, że w większości systemów szkolnictwa nauczyciele mają "ograniczony dostęp do kontynuowania swojego rozwoju zawodowego". EMBL jest międzyrządową organizacją naukową powołaną przez 20 państw członkowskich z siedzibą w Niemczech. ELLS, które zapewnia kontynuację rozwoju zawodowego dla nauczycieli przedmiotów ścisłych z całej Europy, stanowi łącznik między badaniami naukowymi a szkolnymi salami lekcyjnymi. Pomysł polega na zebraniu razem nauczycieli i naukowców, w celu opracowania innowacyjnych narzędzi nauczania oraz strategii, które pomogą zmienić sposób wykładania przedmiotów ścisłych w szkołach. Podejście ELLS koncentruje się na wadze "łączenia pojęć z konkretnymi przykładami", a stworzone zasoby mają ilustrować sposoby zastosowania nauki w praktyce oraz jej wpływ na społeczeństwo. Opracowywane prototypy nowych narzędzi przechodzą następnie rygorystyczne testy podczas kursów dla nauczycieli, festiwali nauki i lekcji w szkole. Następnie narzędzia są dopracowywane na podstawie opinii użytkowników, po czym są przygotowywane w różnych językach i bezpłatnie udostępniane. Gry naukowe są jednym z przykładów narzędzi, które stanowią dorobek współpracy nauczycieli i naukowców w ramach ELLS. Na przykład gra, w której klocki są ustawione w wielu okręgach narysowanych na posadzce, pomaga uczniom wyobrazić sobie sposób analizowania eksperymentów profilowania DNA. Innym przykładem są gry polegające na odgrywaniu ról, w których uczniowie są zachęcani do dyskutowania nad kontrowersyjnymi tematami naukowymi. Seria interaktywnych wykładów przygotowanych przez kobiety-naukowców w ramach projektu sfinansowanego ze środków unijnych, pomaga również w umieszczeniu badań naukowych w namacalnym kontekście rzeczywistego świata. Projekt SET-ROUTES (Paneuropejski program kobiet-ambasadorów demonstrowania wzorów do naśladowania w szkołach i uczelniach wyższych w celu zachęcenia i zmobilizowania dziewcząt i młodych kobiet do studiowania i kariery zawodowej w SET) uzyskał dofinansowanie na kwotę 533.200 EUR z tematu "Nauka i społeczeństwo" Szóstego Programu Ramowego (6PR), aby pomóc rozbudzić entuzjazm młodych ludzi dla nauki. Liderzy ELLS mają nadzieję nadać nowy kształt nauczaniu i doprowadzić do zmian w nauczaniu przedmiotów ścisłych, co jak podkreślają jest działaniem długofalowym. Miast podejmować próby zmiany niezliczonych programów nauczania przedmiotów ścisłych w całej Unii Europejskiej, program dąży do lepszego wyposażenia nauczycieli poprzez wypracowanie wraz z nimi narzędzi i wiedzy, które pomogą im zachęcać uczniów do zrozumienia i podejmowania prac naukowych. Program ELLS rozpoczął się w 2003 roku i objął ponad 700 nauczycieli z 22 krajów. Niedawno został uruchomiony projekt iNEXT, aby umożliwić nauczycielom i uczniom udział w opracowywaniu skutecznych strategii i programów nauczania przedmiotów ścisłych. Te i kilka innych inicjatyw powinny pomóc, jak ufają naukowcy, wprowadzić nowoczesną naukę do sali lekcyjnej i zaszczepić dzieciom w wieku szkolnym fascynację nauką i technologią.
Kraje
Niemcy