Ekspedycja na statku Polarstern odkrywa sekrety geologii Arktyki ukryte w morskich głębinach
Ostatnia ekspedycja na niemieckim statku Polarstern dostarczyła nowych informacji na temat geologii wcześniej nieznanych wód arktycznych. Nowe dane zasilą całą gamę projektów naukowych, w tym główny DAMOCLES ("Opracowywanie modelowania i możliwości obserwacyjnych na potrzeby długoterminowych badań środowiskowych w Arktyce"), finansowany ze środków unijnych. Jednym z najbardziej ekscytujących odkryć naukowców są duże, ruchome masy osadów wzdłuż szelfu kontynentalnego wschodniej Syberii. Ruchome masy są dowodem wielkich relokacji osadu, które to zjawisko występuje tam, gdzie odkładają się duże ilości osadu - wyjaśnia dr Wilfried Jokat, geofizyk z Instytutu im. Alfreda Wegenera, instytucji badawczej eksploatującej statek Polarstern. Gromadzenie się coraz większych ilości cząstek na dnie morskim doprowadza do niestabilności stoku kontynentalnego i przesuwania się osadów w dół. Jako źródło osadów naukowcy wskazali masy lodu znajdujące się na lądzie stałym wschodniej Syberii. Topnienie w okresie międzylodowcowym mas lodu spowodowało wydalenie do oceanu wraz powstałą wodą nagromadzonych osadów. "To spektakularne odkrycie. Zlodowacenia na wielką skalę we wschodniej Syberii z późniejszych okresów geologicznych sprzed 60.000 lat i później nie zostały jeszcze poznane" - powiedział profesor dr R�diger Stein, również z Instytutu im. Alfreda Wegenera. Podczas gdy ekspedycja dobiegła końca, praca naukowców ledwie się rozpoczęła. Wyniki badań zostaną wykorzystane w projekcie Międzynarodowy Rok Polarny i Północny Atlantyk niemieckiego Federalnego Ministerstwa Edukacji i Badań Naukowych. Naukowcy przywieźli 16 próbek gruntu pobranych w czasie 700 kilometrowej trasy z Basenu Kanadyjskiego przez Grzbiet Mendelejewa, który rozciąga się od Morza Wschodniosyberyjskiego do centralnych rejonów oceanu, do Basenu Makarowa. Analiza próbek umożliwi po raz pierwszy porównanie historii lodowcowej północnych Stanów Zjednoczonych i Kanady z historią Syberii. Jednocześnie dostarczy nowych informacji na temat zmian w czasie i przestrzeni prądów oceanicznych oraz lodu morskiego w centralnej części Oceanu Arktycznego. "Oczekujemy, że badania te otworzą nowe, ważne perspektywy w zakresie procedur kontroli długo- i krótkoterminowych zmian klimatycznych w Arktyce" - dodał profesor Stein. Kolejne dane zebrane w czasie pomiarów akustycznych głębokich warstw pod dnem oceanu na głębokości 4.000 metrów pozwolą naukowcom lepiej zrozumieć geologiczny rozwój Oceanu Arktycznego w ciągu ostatnich 90 milionów lat. "Zebrane dane wskazują, że baseny oceaniczne między dwoma grzbietami arktycznymi, Łomonosowa i Mendelejewa, są znacznie starsze niż szacowano dotychczas. W związku z tym baseny w starszej części Oceanu Arktycznego, Basen Makarowa i Kanadyjski, powstały mniej więcej w tym samym czasie" - powiedział dr Jokat. "Odłączenie się następnie Grzbietu Łomonosowa od Szelfu Wschodniosyberyjskiego miało miejsce 60 milionów lat temu - nie bez potężnych zmian w środowisku. "Dane dostarczają dowodów na obecność intensywnych procesów relokacji w osadach głębinowych. Wiele modeli odwzorowujących kształtowanie się Oceanu Arktycznego należy przemyśleć raz jeszcze w świetle tych nowych danych" - podsumował dr Jokat. Naukowcy na pokładzie statku Polarstern mogli zbadać niektóre obszary jedynie dzięki zatrważająco małej pokrywie lodowej na morzu, co jest kolejnym dowodem na postępowanie globalnego ocieplenia. Była to 23. ekspedycja statku Polarstern do Arktyki. Na pokładzie znalazło się 47 naukowców z 12 krajów unijnych oraz spoza UE, którzy przemierzyli 10.800 mil morskich (20.000 kilometrów) w czasie dwumiesięcznego rejsu, od 12 sierpnia do 17 października.
Kraje
Niemcy