Biogaz we Włoszech: od opcji marginalnej po jedno z głównych źródeł energii
Biogaz oraz jego oczyszczona wersja, biometan, stanowią źródło neutralnej pod względem emisji dwutlenku węgla energii wykorzystywanej w procesie wytwarzania energii elektrycznej i ogrzewania oraz w transporcie; wspomagają one dekarbonizację europejskiej gospodarki. We Włoszech działa ponad 1500 zakładów fermentacji beztlenowej wykorzystujących obiecujące właściwości biogazu. Jednakże podzielone stanowiska prezentowane przez główne sektory przemysłu, interesariuszy oraz producentów biomasy w połączeniu z brakiem świadomości społecznej zalet gospodarczych i środowiskowych biogazu oznaczają, że obecnie nie korzysta się z jego pełnego potencjału. Sfinansowany przez UE projekt ISAAC uruchomiono, by usunąć ogrom przeszkód i wypromować biogaz jako jedno z głównych odnawialnych źródeł energii będące dotąd modną alternatywą we Włoszech. Partnerzy projektu określili różne rodzaje przeszkód, które utrudniają wejście na rynek i podzielili je na przeszkody społeczne, gospodarcze i prawne. Zwiększenie akceptacji społecznej „Zorganizowanie procesów partycypacyjnych w dwóch regionach pilotażowych zainteresowanych uruchomieniem zakładów produkcji biometanu było punktem początkowym na drodze do utworzenia wspólnego paradygmatu podejmowania decyzji oraz zapobieżenia konfliktom społecznym”, zauważa Serena Drigo, kierująca projektem ISAAC. Procesy partycypacyjne miały miejsce w Andrii i Arborei. Ponad 170 mieszkańców zaangażowało się w proces podejmowania decyzji o otwarciu zakładu produkcji biometanu. Opcje obejmowały wykorzystanie frakcji organicznej miejskich odpadów stałych oraz zakładu produkcji ciekłego biometanu z krowiego obornika. W procesach partycypacyjnych udział wzięli również członkowie rady miasta, zaś Sąd Obywatelski opracował listę żądań i wyraźnych zaleceń dla interesariuszy potencjalnych zakładów produkcji biometanu w tych regionach. „Ponadto zaplanowano kilka wizyt w zakładach produkcji biogazu w innych regionach, by pokazać obywatelom, jak w praktyce wygląda produkcja biogazu i uniknąć bezpodstawnych plotek wśród lokalnej społeczności dotyczących potencjalnych niebezpieczeństw, zapachów czy hałasu”, dodaje Drigo. Ograniczenie fragmentacji Program ISAAC koncentrował się również na pogłębieniu współpracy pomiędzy rolnikami, leśnikami oraz innymi zainteresowanymi stronami. Umożliwiło im to optymalizację wielkości zakładu oraz specyfikacji technicznej w celu ograniczenia kosztów (zarówno kosztów realizacji, jak i konserwacji), a także wymogów w zakresie transportu i przestrzeni zajmowanej przez zakład produkcji biometanu. „Aby pomóc w realizacji tego planu, opracowaliśmy nowe narzędzie oceniające dostępność biomasy i testujące możliwość wykorzystania różnych rodzajów biomasy z odpadów pochodzących z gospodarstw oraz przemysłu żywieniowego. Narzędzie to, dostępne na stronie internetowej projektu, umożliwiło nam również opracowanie i przekazanie danych dotyczących gospodarczego i środowiskowego wpływu produkcji biogazu/biometanu na wybrane regiony”, zauważa Drigo. Edukacja i tematyka szkoleń W ramach projektu zaplanowano szkolenia przeznaczone dla miejskich i regionalnych organów administracyjnych; tematyka szkoleń to biogaz wykorzystujący substraty z obszarów rolniczych i miejskich. Przy prezentacji każdego tematu przyjęto systematyczne podejście, by wyczerpująco omówić czynniki przyczyniające się do skutecznego wdrożenia inicjatyw przedsiębiorstw. Omawiano zarówno czysto techniczne zagadnienia, jak i kwestie regulacyjne oraz procedury podejmowane na podstawie uzyskanych informacji, które – zgodnie z najnowszymi wytycznymi – powinny zawsze uwzględniać zasady zrównoważonego rozwoju środowiskowego, gospodarczego i społecznego. Partnerzy projektu skierowali swe działania także do młodego pokolenia, organizując wycieczkę edukacyjną, w której wzięło udział ponad 850 uczniów w siedmiu włoskich regionach. Poza wykorzystaniem prototypu fermentacji beztlenowej opracowano też nową aplikację o nazwie Buck Bradley Comic Adventure – dostępną w Google Play i Apple Store – której celem jest zwiększenie świadomości wśród młodych osób na temat biogazu i biometanu. Jest to interaktywna gra wideo w formie komiksu, której celem jest omówienie kilku tematów dotyczących zrównoważonego rozwoju środowiskowego w nowy i ekscytujący sposób.
Słowa kluczowe
ISAAC, biogaz, zakład, biometan, Włochy, proces partycypacyjny, fermentacja beztlenowa, odnawialne źródło energii, biomasa
