Jak zwiększyć poparcie dla tworzenia nowych linii zasilania
Rozszerzenie sieci elektroenergetycznej jest nieodzowne, jeśli Europa ma pozyskać bezpieczne źródło energii na przyszłość, które spełniałoby zasadę zrównoważonego rozwoju. Jednak budowa nowych linii zasilania często napotyka silny opór ze strony społeczeństwa. Projekt INSPIRE-GRID, interdyscyplinarny projekt, którym przewodniczą Włosi, opracował i przetestował metody zwiększenia zaangażowania interesariuszy, w tym - lokalnych mieszkańców, w procesie planowania i zatwierdzania jako ścieżki zdobycia większego poparcia społecznego. Jeśli Unia Europejska ma osiągnąć ambitny cel w postaci gospodarki niskoemisyjnej do 2050 r., musi w znaczącym stopniu rozbudować sieć źródeł energii odnawialnej. Jednakże, czysta energia nie jest osiągalna wyłącznie za sprawą paneli solarnych i turbin wiatrowych. Wymaga również lepszej infrastruktury przesyłowej w celu przekazywania dodatkowej energii. Zatwierdzanie trwa zbyt długo „Dzisiaj, kwestia rozbudowy sieci elektroenergetycznej w Europie jest trudna i czasochłonna: często się zdarza, że projekt budowy infrastruktury transmisji energii elektrycznej oczekuje 5-10 lat na zatwierdzenie i przejście w fazę budowy" - mówi Stefano Maran, koordynator projektu INSPIRE-GRID i lider zespołu badawczego w Ricerca Sul Sistema Energetico, publicznym ośrodku badań nad energią z siedzibą w Mediolanie we Włoszech. „Zaistniała sytuacja jest niewspółmierna z zamiarem, by podnieść stosowanie energii odnawialnej w szybkim tempie i na szeroką skalę" - dodaje. Brak zaufania pomiędzy interesariuszami i operatorami systemów przesyłowych (Transmission System Operators - TSO) to jeden z czynników. Złożoność analizy porównawczej negatywnych skutków, na ogół lokalnych i natychmiastowych, z korzyściami, na ogół globalnymi i odroczonymi w czasie, to kolejny czynnik. Pozyskanie lepszych narzędzi zarządzania procesem konsultacji to część rozwiązania, uważa zespół projektu INSPIRE-GRID. Angażując badaczy społecznych i inżynierów ze środowiska akademickiego oraz krajowych operatorów sieci przesyłowej we Francji, Norwegii i Wielkiej Brytanii, badacze projektu INSPIRE-GRID opracowali metodologię skutecznej komunikacji z interesariuszami oraz z ich aktywnym udziałem. Została przetestowana w scenariuszach zaczerpniętych z życia w wiejskich wspólnotach Norwegii i przedmieściach Francji w 2015 i 2016 r. Wprowadzono stosowne korekty. W ramach projektu INSPIRE-GRID obecnie opracowano kompleksowy zestaw narzędzi toolkit, wprowadzających w proces konsultacji budowy linii zasilania. Obejmuje on narzędzie, służące do mapowania obaw i potrzeb interesariuszy, drzewo decyzji do wyboru właściwych środków zaangażowania ludzi, narzędzie do rozpatrywania odmiennych poglądów i wsparcia procesu decyzyjnego oraz system informacji geograficznych online, który pozwala dostrzec i zinterpretować dane, dotyczące proponowanej infrastruktury i sformułować preferencje. Zainteresowanie operatorów sieci przesyłowych Zestaw uzupełniają publikacje adresowane do naukowców, szerokiej publiczności i operatorów sieci przesyłowych, w tym podręcznik rekomendacji, jak angażować społeczeństwo oraz trzy przeglądy polityki dla decydentów. Konferencja zamykająca projekt INSPIRE-GRID, dotycząca udziału interesariuszy, odbyła się w Brukseli w styczniu 2017 r. i zebrała pozytywne opinie zwrotne ze strony uczestników. „Skontaktowali się z nami rozmaici operatorzy sieci przesyłowych, zainteresowani wdrożeniem tych idei i narzędzi" - twierdzi p. Maran. Ma on kilka prostych rad dla krajowych spółek przesyłowych, pragnących zyskać poparcie dla budowy nowej linii zasilania. Działania wokół konsultacji należy rozpocząć na bardzo wczesnym etapie procesu planowania - „nie jest dobrym pomysłem wychodzenia do ludzi z gotowym projektem, który został określony i niczego nie można zmienić" - mówi. Proces decyzyjny powinien dawać się śledzić, być przejrzysty i wyraźnie wskazywać, w jaki sposób opinie interesariuszy wpłyną na ostateczną konstrukcję. Wreszcie, koniecznie trzeba „wybrać bystrego kierownika projektu, zainwestować w jej lub jego szkolenie z zakresu zaangażowania społeczeństwa i nie zastępować jej lub jego kim innym w środku procesu - więź osobista ma kapitalne znaczenie w budowaniu zaufania pomiędzy proponującym a interesariuszami" - podsumowuje p. Maran.
Słowa kluczowe
INSPIRE-GRID, linie zasilania, sieć elektroenergetyczna, proces konsultacji, interesariusze konsultacji, zaangażowanie społeczne, zasoby odnawialne
