Nieograniczone możliwości innowacyjnego paliwa lotniczego produkcji europejskiej
Projekt ten wsparł rozwój biopaliw lotniczych pod kątem ekonomicznym, społecznym i środowiskowym, a ponadto przyczynił się do lepszego przygotowania istniejącej technologii i infrastruktury. "W ogólnej ocenie najważniejszym rezultatem projektu ITAKA było zademonstrowanie, że z technicznego punktu widzenia wdrożenie łańcucha wartości jest możliwe na dużą skalę", wyjaśnia koordynator projektu Inmaculada Gómez Jiménez z hiszpańskiej organizacji zajmującej się usługami i badaniami na rzecz żeglugi powietrznej i bezpieczeństwa lotnictwa (SENASA). "Napotkaliśmy pewne przeszkody, ale ostatecznie projekt ITAKA pomógł położyć grunt pod przygotowanie łańcucha wartości dla komercyjnego biopaliwa do silników odrzutowych". Przekształcanie surowca w biopaliwo Jedną z pierwszych kluczowych kwestii dla uczestników projektu była decyzja, jaki surowiec powinien zostać użyty jako materiał bazowy biopaliwa lotniczego. Inmaculada Gómez Jiménez twierdzi, że "Wykorzystanie alternatywnych paliw odbywa się w konkurencyjnym środowisku odnawialnych, lecz nie nieskończonych, zasobów, więc dla sektora lotnictwa najważniejszą kwestią jest zagwarantowanie ich trwałości". W projekcie tym użyto oleju lniankowego z uwagi na jego odpowiednie właściwości jako trwałego źródła surowca energetycznego, który może być produkowany w Europie bez stwarzania konkurencji dla innych upraw lub gospodarki gruntami. Jest to możliwe, ponieważ surowiec ten był produkowany na obszarach suchych, na których żadne inne rośliny uprawne nie mogły rosnąć. W ramach projektu wykorzystano cztery plantacje lnianki w Hiszpanii, a dodatkowo mniejsze plantacje w Rumunii. Olej lniankowy okazał się też odpowiedni w przypadku technologii konwersji energii, stosowanej w ramach projektu. Proces znany jako HEFA (przetwarzanie estrów i kwasów tłuszczowych), czyli konwersja w biopaliwo lotnicze typu drop-in, został przeprowadzony w miejscowości Porvoo w Finlandii. "Ekologiczny olej napędowy jest produkowany we wspomnianej rafinerii przy użyciu dość podobnej technologii", dodaje Inmaculada Gómez Jiménez. "Ponadto tamtejsze zakłady były jedynymi, które w momencie uruchomienia projektu stosowały zatwierdzoną ścieżkę technologiczną". Sprawdzano także zużyty olej spożywczy pod kątem użycia go jako przyjaznego środowisku dodatku zwiększającego wolumen paliwa. Z operacyjnego punktu widzenia, oleje są dobrym wyborem, ponieważ nie pociągają za sobą żadnych zmian w budowie samolotu, aby umożliwić ich adaptację według zatwierdzonej ścieżki HEFA. Instalacja na lotnisku w Oslo Dużym krokiem naprzód w realizacji projektu było przywiezienie biopaliwa ITAKA na lotnisko Gardermoen w Oslo w grudniu 2015 r., gdzie wielu liniom lotniczym (KLM, Lufthansa, SAS), dostawcom paliwa lotniczego i usług lotniczych (AirBP) oraz operatorowi lotniska (Avinor) zaproponowano możliwość użycia paliwa i jego dystrybucji. Bionafta zmieszana z konwencjonalnym paliwem dostarczana jest bezpośrednio do istniejącego systemu rurociągów pod płytą lotniska w Oslo, a wykorzystuje do tego ten sam wspólny system magazynowania i dystrybucji lotniska, bez konieczności tworzenia odrębnej infrastruktury. "Jest to ważne dla utrzymania minimalnej różnicy cenowej i jak najmniejszych obciążeń operacyjnych na biopaliwa do silników odrzutowych, co z kolei zapewnia konkurencyjność wobec paliw kopalnych i konwencjonalnych", komentuje koordynator projektu. "Po instalacji w Oslo technologia została wprowadzona także na lotnisku w Los Angeles (LAX) i jestem pewny, że pomoże to zachęcić inne lotniska, aby poszły w ich ślady. Te działania pomogą potem stworzyć rynek potrzebny nam do tego, by móc rozszerzać dostępny wolumen paliw i zwiększyć ich ogólną dostępność". Dalszy rozwój Instalacja w Oslo rzeczywiście była punktem zwrotnym, więc zespół zaangażowany w projekt jest dumny z tak dużego sukcesu. Chociaż konferencja kończąca projekt ITAKA już się odbyła, tj. we wrześniu 2016 r. w Madrycie, partnerzy projektu wciąż zajmują się rozpowszechnianiem najważniejszych wyników projektu i planują kontynuować inicjatywę ITAKA w ramach dodatkowych możliwości, jakie oferuje program Horyzont 2020. "Wszyscy staramy się uruchamiać nowe projekty i inicjatywy, aby nie tylko upowszechniać zdobytą wiedzę, ale także wypełniać braki, jakie udało się zidentyfikować. Dotyczą one szerokiego zakresu elementów, począwszy od składu chemicznego paliwa, do praktycznego zastosowania na rynku", dodaje koordynator. "Inicjatywa DG ds. Badań Naukowych i Innowacji, realizowana przez jednostkę ds. Odnawialnych źródeł energii w celu wspierania procesu tworzenia całego łańcucha wartości i przetestowania go w rzeczywistej skali, na pewno przyspieszy wejście innowacji na rynek". Projekt ITAKA otrzymał blisko 9,5 mln EUR dofinansowania ze środków unijnych w ramach siódmego programu ramowego (7PR) za pośrednictwem tematów Energia i Transport oraz DG ds. Badań Naukowych i Innowacji.
Słowa kluczowe
ITAKA, biopaliwo, lotnictwo, olej lniankowy, HEFA, UCO, surowiec, równowaga środowiskowa, odnawialne źródła energii, biopaliwa, biogospodarka, biorafineria
