Wpływ utraty gatunków na ekosystemy morskie
W projekcie "Fish community structure and ecosystem properties in a global change context" (FISHECO) przeanalizowano związek między strukturą społeczności a funkcją ekosystemów przybrzeżnych. W inicjatywie przyglądano się rybom nie jako zasobom żywnościowym, ale badano ich rolę w ekosystemach przybrzeżnych, w kontekście zmiany klimatu. Zespół FISHECO zbadał, czy wszystkie gatunki występujące w obszarach raf koralowych lub ekosystemach przybrzeżnych są niezbędne do funkcjonowania systemu, lub czy ekosystem poradzi sobie z ich utratą. Wyniki pokazały, że nawet w systemach tropikalnych obfitujących w gatunki, takich jak rafy koralowe, utrata bioróżnorodności nie przechodzi bez echa. Dzieje się tak dlatego, że gatunki przeważnie skupiają się nieproporcjonalnie wokół danych czynności i nie są równomiernie rozproszone, przy czym wiele funkcji pełnionych jest przez jeden gatunek. Ponadto, wykazano, że rzadkie gatunki wymierają znacznie szybciej w obliczu zanieczyszczeń, degradacji siedlisk i aktywności połowowej. Funkcje ekosystemów są zatem kruche i pozostają podatne na utratę bioróżnorodności, łącznie z gatunkami rzadkimi. Drugim celem projektu FISHECO była ocena dotkliwości oraz typu działań zakłócających funkcjonowanie ekosystemów w wyniku działalności człowieka. Tradycyjnie określa się to za pomocą pomiaru spadku liczebności populacji lub utraty wrażliwych siedlisk i gatunków. Jednak nie musi dochodzić do utraty gatunków, by ekosystemy reagowały na zakłócenia spowodowane działalnością człowieka. Przykładem może być utrata pewnych cech ekosystemu, takich jak ryby dużych rozmiarów pod wpływem presji połowowej. Dlatego zespół FISHECO zbadał wpływ działalności człowieka na różnorodność taksonomiczną i funkcjonalną społeczności ryb na terenie Pacyfiku. Wyniki pokazały, że należy zachować ostrożność w stosowaniu bogactwa gatunków do pomiaru stanu ekosystemu. A to dlatego, że w mniejszym stopniu reagują one na zmiany w zagęszczeniu populacji ludzkiej niż przy użyciu funkcji gatunków jako barometru. Utrata różnorodności funkcjonalnej, dramatycznie ograniczonej działalnością człowieka, może zagrozić działaniu ekosystemów. W projekcie FISHECO podkreślono rolę rzadkich lub zagrożonych gatunków oraz wyjątkowe i niezastąpione funkcje, jakie pełnią w ekosystemach przybrzeżnych i rafach koralowych. Wyniki projektu same w sobie mogą odegrać ważną rolę w planowaniu przyszłych strategii ochrony oraz nowych eksperymentów określających rolę rzadkich gatunków w ekosystemach oraz w ochronie bioróżnorodności.
Słowa kluczowe
Ekosystem, rafa koralowa, przybrzeżny, gatunki, bioróżnorodność, zanieczyszczenie, rybołówstwo, niszczenie siedlisk
