Wstrzymaj się z burgerem – fast food wzmaga z czasem agresywność układu immunologicznego
Wpływ diety opartej na żywności obfitującej w cukry i tłuszcze, a ubogiej w błonnik, na nasz organizm od dawna jest przedmiotem zainteresowania naukowców. Ujawniono w toku prac badawczych wspomaganych finansowo przez trzy projekty UE, że nie dość, że tego typu dieta wywiera krótkoterminowy i dogłębny wpływ na nasz układ immunologiczny, to powoduje także aktywowanie dużej liczby genów w komórkach progenitorowych. Mimo ustępowania z czasem ostrego stanu zapalnego, przeprogramowanie genetyczne komórek układu immunologicznego i ich prekursorów pozostaje aktywne. Opublikowane w czasopiśmie »Cell« sprawozdanie z badań pokazuje, że wpływ niezdrowej żywności na organizm, nawet po zmianie diety na zdrową, wydaje się wiązać z długofalowymi zmianami, które mogą mieć swój udział w rozwoju stwardnienia tętnic i cukrzycy, czyli chorób charakterystycznych dla diety zachodniej. Zespół, wspomagany częściowo przez finansowane ze środków UE projekty REPROGRAM, SYSCID oraz SYBIOFUN, zaczął karmić myszy w sposób kojarzony z dietą zachodnią. W konsekwencji w organizmach zwierząt rozwinęła się silna uogólniona odpowiedź zapalna, podobna do tej, jaka się pojawia w przypadku zakażenia niebezpiecznymi bakteriami. Nastąpił też niespodziewany wzrost liczby niektórych komórek układu immunologicznego we krwi myszy, zwłaszcza granulocytów i monocytów. To wskazało na udział komórek progenitorowych układu immunologicznego w szpiku kostnym. Aby bliżej się temu przyjrzeć, komórki progenitorowe głównych typów komórek układu immunologicznego w szpiku kostnym zostały wyizolowane z organizmów myszy z grupy na diecie zachodniej i z grupy kontrolnej na zdrowej diecie w celu systematycznego zanalizowania ich funkcji i stanu aktywacji. Badania genomiczne ujawniły, że wśród dotkniętych genów są te odpowiedzialne za proliferację i dojrzewanie. Po tym jak naukowcy utrzymywali myszy przez kolejne cztery tygodnie na typowej diecie zbożowej, ostry stan zapalny ustąpił. Niemniej przeprogramowanie genetyczne komórek układu immunologicznego i ich prekursorów utrzymało się. Nawet po upływie czterech tygodni, wiele z genów włączonych w fazie fast food nadal pozostawało aktywnych. Wrodzony układ immunologiczny pamięta Infekcja powoduje, że organizm przechodzi w stan podwyższonego pogotowia, co umożliwia uruchomienie odpowiedzi na nowy atak. Określa się to mianem szkolenia wrodzonego układu immunologicznego. Co ciekawe, w sprawozdaniu z badań, które zespół właśnie opublikował, czytamy, że to fast food, a nie bakterie wywołały tę odpowiedź. Naukowcom udało się ustalić sensory w komórkach układu immunologicznego odpowiedzialne za odpowiedź w 120 badanych organizmach. W przypadku tych, na które szkolenie wywarło wyjątkowo silny wpływ, naukowcy znaleźli dowody genetyczne na inflamasom – kluczowy wewnątrzkomórkowy kompleks sygnałowy, który rozpoznaje czynniki zakaźne i inne szkodliwe substancje, uwalniając następnie wysoce zapalne przekaźniki. Nie wiadomo jednak wciąż, w jaki sposób inflamasom rozpoznaje narażenie na dietę. Długofalowe oddziaływanie genetyczne Dieta zachodnia wywołuje zmiany epigenetyczne – czyli w sposobie upakowania informacji genetycznej, powodując rozwijanie się DNA, co ułatwia jego „odczyt”. W konsekwencji układ immunologiczny uruchamia silniejszą odpowiedź zapalną nawet na słabe bodźce. Tego rodzaju odpowiedzi mogą przyspieszyć rozwój chorób naczyniowych lub cukrzycy typu 2. Ustalenia te mają znaczenie społeczne. Edukowanie dzieci na temat konieczności dokonywania zdrowych wyborów dietetycznych i czerpania z nich przyjemności „uodporni” je wcześnie na pokusy, na jakie wystawia je przemysł spożywczy. Wsparcie UE pomocne w studiowaniu ukrytych konsekwencji niezdrowej diety Projekty REPROGRAM (Targeting epigenetic REPROGRamming of innate immune cells in Atherosclerosis Management and other chronic inflammatory diseases), SYSCID (A Systems medicine approach to chronic inflammatory disease) oraz SYSBIOFUN (The interaction landscape between microbial colonisation and functional genome of the host: a systems biology approach in fungal infections) przyczyniły się do pogłębienia ustaleń poczynionych w ramach omawianych badań. Więcej informacji: strona projektu REPROGRAM w serwisie CORDIS strona projektu SYSCID w serwisie CORDIS strona projektu SYSBIOFUN w serwisie CORDIS
Kraje
Niemcy, Niderlandy