Markery genetyczne sygnalizują podwyższony potencjał wydajności upraw
Nowe markery – dorobek finansowanego ze środków UE projektu ADAPTAWHEAT – są owocem czterech lat prac badawczych nad genami kontrolującymi okres kwitnienia pszenicy. Dzięki tym pracom zespół był w stanie zidentyfikować pewne kluczowe cechy, które mogą pomóc hodowcom podnosić wydajność pszenicy. Projekt wyposażył także hodowców w nowe umiejętności i wiedzę z zakresu selekcji pewnych cech fizjologicznych oraz w nowe zbiory danych do prognozowania prawdopodobnego powodzenia i potencjalnych ograniczeń niektórych podejść. Trzy MŚP zaangażowane w projekt będą teraz użytkować opracowane narzędzia, aby podzielić się wyczekiwanymi wynikami. Pszenica to żywność o kluczowym znaczeniu. W 2013 r. produkcja pszenicy na świecie wyniosła 713 mln ton, co dało jej trzecie miejsce wśród najczęściej uprawianych zbóż, za kukurydzą i ryżem. W skali globalnej pszenica jest wiodącym źródłem białka roślinnego w żywności i zawiera go więcej od innych głównych zbóż, ustępując miejsca jedynie ryżowi jako ważna uprawa spożywcza pod względem łącznego tonażu produkcji. Wyniki projektu otworzą zatem nowe możliwości rynkowe przed hodowcami pszenicy i potencjalnie zwiększą ich dochody dzięki optymalizacji stosunku uzyskiwanych efektów do ponoszonych nakładów. Pomogą także rozwiązać niektóre z naglących problemów, przed jakimi staje globalny łańcuch dostaw żywności. Na przykład liczba ludności na świecie ma wzrosnąć w latach 2009-2050 o jedną trzecią, tj. o 2,3 miliarda. Według Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) to oznacza, że wyżywienie światowej populacji 9,1 mld ludzi w 2050 r. wymagać będzie zwiększenia do tego czasu ogólnej produkcji żywności o około 70%. Co więcej, wedle prognoz zapotrzebowanie na zboża, zarówno na żywność, jak i pasze, ma sięgnąć do roku 2050 rzędu 3 mld ton wobec dzisiejszych niemal 2,1 mld ton. W tym kontekście podniesienie wydajności produkcji hodowlanej – zwłaszcza jeżeli chodzi o uprawę zbóż – stało się priorytetem tak dla sektora rolnego, jak i decydentów. Projekt ADAPTAWHEAT pomoże hodowcom, rolnikom i decydentom w rozpoznawaniu możliwości zwiększania zrównoważenia i wydajności upraw, przyczyniając się w ten sposób do zagwarantowania bezpieczeństwa żywnościowego. Kolejną naglącą sprawą jest zmiana klimatu. Wraz z postępującym spadkiem wydajności gruntów ornych w niektórych częściach świata – zwłaszcza w krajach rozwijających się – plony będą niższe, co może doprowadzić do globalnych niedoborów pszenicy w przyszłości, jeżeli nie zostaną podjęte działania. Prace nad projektem ADAPTAWHEAT rozpoczęły się od badań przesiewowych genów kontrolujących kwitnienie w ponad 1 000 różnych linii pszenicy i zebrania informacji o cechach fizycznych każdej z nich. Opracowano nowe metody laboratoryjne do śledzenia ekspresji kluczowych genów w okresie kwitnienia, aby zidentyfikować obiecujące cechy. Partnerzy projektu ADAPTAWHEAT dążyli także do odkrycia, w jaki dokładnie sposób warunki środowiskowe wpływają na niektóre geny. W tym celu rozmaite linie pszenicy zasadzono w różnych lokalizacjach w Europie i na obszarach ościennych, aby pokazać, jak można wykorzystać zmiany genetyczne w okresie kwitnienia do łagodzenia skutków zmiany klimatu. Projekt ADAPTAWHEAT, który otrzymał około 3 mln EUR dofinansowania ze środków UE, został oficjalnie zamknięty wraz z końcem grudnia 2015 r. Więcej informacji: witryna projektu ADAPTAWHEAT
Kraje
Zjednoczone Królestwo
