Jak empatia skłania nas do pomagania innym
Według autorów nowego badania prowadzonego w ramach unijnego projektu SOCIORATS aktywacja ośrodka empatii, który znajduje się pomiędzy dwiema półkulami mózgu, sprawia, że ludzie pomagają innym osobom, gdy odczuwają one ból. Ustanie lub obniżenie aktywności w rostralnym zakręcie obręczy zmienia zachowanie, oferując wskazówkę pomocną w odpowiedzi na pytanie, dlaczego socjopaci i osoby znęcające się nad innymi, czyli osoby pozbawione empatii, zachowują się w stosunku do innych ludzi w taki, a nie w inny sposób. „Wyniki te wyraźnie wskazują znaczenie tej części mózgu”, mówi dr Christian Keysers, jeden z szefów laboratorium www.socialbrainlab.org (Social Brain Lab) w Holenderskim Instytucie Neuronauki w Amsterdamie, które przeprowadziło badanie. „Jesteśmy blisko prawdziwego mechanistycznego zrozumienia tego, co czyni nas istotami społecznymi”. Przy wsparciu dr. Keysersa i programu „Maria Skłodowska-Curie”, dr Julen Hernandez-Lallement przeprowadził eksperymenty na 100 parach szczurów, odkrywając, że podobnie jak ludzie, szczury zmieniają swoje zachowanie, jeśli zauważą, że rani ono innego osobnika. Szczury miały do wyboru dwie dźwignie: jedną, po naciśnięciu której przy niewielkim wysiłku dostawały porcję cukru i drugą, która dostarczała wprawdzie taką samą ilość cukru, ale której naciśnięcie wymagało dwukrotnie większego wysiłku ze względu na mocniejszą sprężynę. Gdy szczury zaczęły wyraźnie preferować jedną z dźwigni, dr Hernandez-Lallement zamontował ją tak, aby nie tylko dostarczała porcję cukru, ale także delikatnie raziła prądem szczura obok.
Szlachetne szczury
Okazało się, że połowa szczurów zaczynała wybierać drugą dźwignię, która wcześniej była przez nie rzadziej wybierana. „Zazwyczaj oznaczało to, że szczury były skłonne włożyć większy wysiłek w zdobycie cukru, jeśli łatwiejsza opcja oznaczała coś złego dla innego szczura”, mówi dr Keysers. Następnie eksperyment poszedł o krok dalej. Naukowcy dezaktywowali zakręt obręczy, w którym znaleźli neurony lustrzane odpowiedzialne za ból. W ten sposób odkryli, że bez w pełni funkcjonującego zakrętu obręczy szczury nie unikały już dźwigni, po naciśnięciu której inny szczur był rażony prądem. Szczury nie wykazywały niechęci do podejmowania działań, które szkodziły innym. Zespół badawczy zauważył, że nie wszystkie szczury zmieniły swoje zachowanie w pierwszej części eksperymentu, aby pomóc innym szczurom. „Jest to interesujące, ponieważ odzwierciedla indywidualne różnice, które odnajdujemy również u ludzi i otwiera możliwości dalszych badań nad indywidualnymi różnicami”, mówi dr Keysers. Według naukowców dzięki tym spostrzeżeniom więcej neurologów skupi się na zakręcie obręczy w celu wyjaśnienia różnic między indywidualnymi osobami i znalezienia środków farmakologicznych, które mogłyby zostać zastosowane w leczeniu psychopatów. Laboratorium powtarza obecnie ten sam eksperyment na szczurach, ale tym razem sprawdza anatomia (wyspę), czyli inny obszar mózgu związany z empatią. Dr Keysers pasjonuje się tego rodzaju podstawowymi badaniami na pograniczu nauk społecznych i neuronauki, ponieważ mogą one nam wiele powiedzieć o naturze ludzi i innych ssaków: „Według myślenia darwinowskiego zwierzęta ewoluowały, aby wygrać wyścig na najsilniejszych i najbardziej egoistycznych ludzi. Tymczasem nasze badania sugerują, że w ludziach (a przynajmniej w wielu z nas) empatia jest silnie zakorzeniona. Rzuca to bardziej pozytywne światło na świat, w którym żyjemy”.
Słowa kluczowe
SOCIORATS, szczury, empatia, rostralny zakręt obręczy, wyspa, empatyczny, socjopaci, osoby znęcające się nad innymi
